دو سایت ایرانی «غار نمکی نمکدان» قشم و «کلوت‌های بیابان لوت» در میان ۱۰۰ سایت برتر جهانی جای گرفت.
عضو شورای عالی و ارزیاب ارشد ژئوپارک‌های جهانی یونسکو از جای گرفتن دو سایت ایرانی «غار نمکی نمکدان» قشم و «کلوت‌های بیابان لوت» در بین ۱۰۰ سایت برتر جهان خبر داد و گفت: به باور بسیاری از زمین‌شناسان جهانی در حوزه‌های تکتونیک و زمین‌ساخت، این گنبدها از بیمانندترین و تیپیک‌ترین سایت‌های جهان به شمار می‌روند.
علیرضا امری کاظمی در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: اتحادیه بین‌المللی علوم زمین IUGS) از سال ۲۰۲۲ ) ابتکاری را در دستور کار خود قرار داد تا برپایه‌ی آن سایت‌های برتر جهان را به ترتیب معرفی کند. از این‌رو ما در سال ۲۰۲۲ دو سایت از ایران را پیشنهاد کردیم که این دو سایت هم در داوری‌ها و هم در دفاع آن موفق بودند و این دو سایت در میان ۱۰۰ سایت برتر و نخست جهان برگزیده شدند.
کلوت‌های شهداد در کویر لوت
غار نمکدان قشم
وی این دو سایت را شامل «غار نمکی نمکدان» قشم و «کلوت‌های بیابان لوت» عنوان کرد و افزود: پرونده این دو سایت را با همکاری برخی اساتید و کارشناسان در سال ۲۰۲۱ به اتحادیه بین‌المللی علوم زمین ارائه کردیم و در سال ۲۰۲۲ خوشبختانه این دو سایت انتخاب شدند. انتخاب این دو سایت از میان صدها اثر از ۱۸۰ کشور شرکت کننده بوده است.
عضو شورای عالی ژئوپارک‌های جهانی، یونسکو خاطر نشان کرد: در سال گذشته IUGS مرحله دوم انتخاب یکصد سایت برتر جهان را در دستور کار قرار داد و ما پرونده «گنبدهای نمکی و نمکشارهای کمربند چین خورده زاگرس» را پیشنهاد دادیم که خوشبختانه این سایت از ایران با امتیاز بالا انتخاب شد. در طول این فرآیند دکتر محمدرضا قاسمی، عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین و سید جعفر عمرانی، معاون زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور همکاری ارزشمند و مؤثری داشتند.
ارزیاب ارشد ژئوپارک جهانی یونسکو با اشاره به اهمیت گنبدهای نمکی ایران که در فهرست ۱۰۰ سایت برتر جهان جای گرفته‌اند، گفت: این گنبدها هم از دید شمار و هم از دید تیپ در جهان بی‌مانند هستند. در جنوب ایران نزدیک‌به ۲۵۰ گنبد نمکی داریم که به باور بسیاری از زمین‌شناسان جهان در حوزه‌های تکتونیک و زمین‌ساخت، این گنبدها از بیمانندترین و تیپیک‌ترین سایت‌های جهان هستند.
امری کاظمی با بیان اینکه هر یک از گنبدهای نمکی پدیده‌های وابسته به خود را دارند، گفت: یخچال‌های نمکی، نمکشارها و غارهای نمکی، دولین‌ها و کارست نمک از پدیده‌هایی هستند که در گنبدهای نمکی به چشم می‌خورند.
وی همچنین یادآوری کرد: زمانی که سایتی در میان ۱۰۰ سایت برتر جهانی به رسمیت شناخته می‌شود، حفاظت از آن بسیار ارزشمند است و باید در بالاترین سطح حفاظتی قرار گیرد. هم‌اکنون شماری از گنبدهای نمکی ایران در فهرست میراث طبیعی ملی کشور از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ثبت شده‌اند، ولی برخی از آنها هنوز به ثبت جهانی و یا ملی نرسیده‌اند.
امری کاظمی در ادامه افزود: درباره‌ی چند گنبد نمکی مهم که هنوز به ثبت نرسیده‌اند، بایسته است که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پیشگام شود و پرونده ثبت آنها را آماده کند تا حفاظت از آنها در دستور کار قانونی قرار گیرد؛ چرا که گنبدهای نمکی یک موضوع مهم اقتصادی یعنی استخراج معادن را در پی دارند و لازم است آن دسته از گنبدهای نمکی که خاص و تیپیک هستند، حفاظت شوند و از برداشت از آنها جلوگیری شود.
عضو شورای عالی ژئوپارک‌های جهانی یونسکو، افزود: این گنبدها از نظر ژئوتوریسم (زمین گردشگری) بسیار مهم هستند و پتانسیل بالایی دارند؛ چرا که این سایت‌ها جذابیت‌های دیداری (:بصری) بسیاری دارند و باعث جذب گردشگران خواهند شد.
به گفته‌ی وی، برخی گنبدهای نمکی ثبت شده در ایران شامل گنبد «جاشک بوشهر»، گنبد نمکی «قم» و گنبد «نمکدان» قشم است.
حفاظت از دو سایت تازه‌ی برتر جهانی
امری کاظمی در پاسخ به این پرسش که با ثبت جهانی «غار نمکی نمکدان» قشم و «کلوت‌های بیابان لوت» آیا حفاظت از آنها در دستور کار کشور جای گرفته است یا خیر، گفت: خوشبختانه این دو سایت در دو منطقه حفاظت شده جهانی قرار دارند. غار نمکی قشم در ژئوپارک جهانی یونسکو در جزیره قشم و کلوت‌های لوت در سایت میراث جهانی طبیعی یونسکو جای دارند و این دو سایت از حفاظت قانونی و رسمی برخوردارند.
ویژگی سایت‌های برتر جهانی
عضو شورای عالی ژئوپارک جهانی یونسکو با اشاره به ویژگی‌ها و شاخص‌های انتخاب سایت‌های برتر جهانی، گفت: معیارهای پرشماری در این زمینه وجود دارد که یکی از آنها یگانگی و کمیابی سایت‌ها است، به این معنا که سایت باید منحصر به فرد باشد و اگر منحصر به فرد نیست، بهترین نوع از انواع خودش در جهان باشد. بر پایه‌ی این شاخص گنبدهای نمکی در برخی نقاط دیگر جهان نیز وجود دارند، ولی گنبدهای نمکی ایران بسیار ویژه هستند.
امری کاظمی، دارا بودن مستندات علمی کافی برای پشتیبانی از پرونده یک اثر را از دیگر معیارهای گزینش سایت‌های برتر جهانی برشمرد و گفت: این گفته به معنای آن است که نیاز است متخصصان بسیاری بر روی آن اثر پژوهش کرده باشند و منابع علمی آن نیز در دسترس باشد.
به گفته‌ی این کارشناس بین‌المللی حوزه ژئوپارک‌ها، پس از غربالگری آغازینِ سایت‌های پیشنهادی، پرونده سایت‌های برگزیده برای ۴ داور بین‌المللی فرستاده می‌شود و این داوران به پرونده‌ها امتیاز می‌دهند.
امری کاظمی تاکید کرد: جمع امتیاز هر سایت، رتبه آن سایت را مشخص می‌کند و در نهایت یکصد سایت برتر در کتاب ارزشمند IUGS چاپ و به همگان شناسانده می‌شوند.
عضو شورای عالی ژئوپارک جهانی یونسکو در پایان یادآوری کرد: هنوز فراخوانی برای ۱۰۰ سایت برتر سوم منتشر نشده است و پس از انتشار فراخوان، برنامه‌ای با همکاران گردآوری می‌شود و گزینه‌ها را بررسی خواهیم کرد.
خبرنگار امرداد: سپینود جم
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر