نوروز و آیین‌های باشکوه آن، مسیری سه هزار ساله را پیموده تا به ما رسیده است. «نوروز» کهنسال‌ترین آیین ملی در جهان است که جاودانه مانده و یکی از عوامل ماندگاری فرهنگ ایرانیان و مردمی است که در گستره‌ی فرمانروایی ایرانشهر زندگی می‌کنند.
در دوران هخامنشیان، یازده روز اول فروردین (فرورتیشن/Farvartishn) ویژه انجام آیین نوروز بود. پادشاه در نخستین روز سال نو بزرگان، بلندپایگان و فرماندهان ارشد نظامی، دانشمندان و نمایندگان سرزمین‌های دیگر را می پذیرفت.
در نوروز، مردم نخست به دیدن سالخوردگان خانواده، بیماران و از كارافتادگان می‌رفتند و ادای احترام می‌کردند. ارج نهادن و رعایت احوال سالخوردگان و نسل بازنشسته، در میان ایرانیان همواره دارای ارزش بوده است. سپس دیدوبازدید آغاز می شد.
پس از پایان رسیدن ساختمان باشکوه و بزرگ تخت‌جمشید در پارس و گشایش آن، آیین‌های نوروز، باشكوه بی‌مانندی در آنجا برگزارمی شد. آیین نخستین نوروز در تخت‌جمشید، دو هفته به درازا می‌كشید. مردم عادی در تالار صدستون و سران ساتراپی‌ها و بلندپایگان در تالارهای دیگر این كاخ گرد می‌آمدند. یونانیان پارس را پرسپولیس می‌خواندند.
كار ساختن تخت جمشید51 سال انجامید. داریوش دوم به مناسبت نوروز، در سال 143 شاهنشاهی سکه زرین ویژه‌ای ضرب کرد که یک روی آن شکل سربازی را در حال تیراندازی با کمان نشان می‌دهد.
ضرب سکه یک سده پیش از آن، از سوی داریوش یکم آغاز شده بود. سکه‌های داریوش بزرگ به «داریک» یا «دریک» نامیده می‌شد. رسم دادن سکه به عنوان عیدی از زمان هرمز دوم، پادشاه ساسانی در سال 863 شاهنشاهی آغاز شده است.
مِهستان (مه/Meh: بزرگ)، پارلمان ایران در روزگار اشكانیان نخستین نشست خود را در نوروز سال 386 شاهنشاهی با باشندگی مِهرداد یكم، پادشاه آن زمان، برگزار كرد.
در اسپند سال 885 شاهنشاهی میان ارتش ایران به فرماندهی شاپور دوم و ارتش روم به فرماندهی كنستانتینوس دوم امپراتور این كشور جنگی خونین و با کشته‌های زیاد در گرفته بود. با این كه پیروزی با ارتش ایران بود، شاپور دوم در شب نوروز (با مخالفت افسرانش كه نزدیک به بُردن جنگ بودند)، آتش بسی دو هفته ای اعلام كرد تا سربازان بتوانند آیین‌های نوروزی را برگزار كنند.
كنستانتینوس دوم كه نیروهایش کشته‌های شدید داده بودند، پس از این آتش بس موقت حاضر به ادامه جنگ نشد و روز دهم آوریل میان دو فرمانروا پیمان صلح به امضاء رسید.
خسروانوشیروان به هر كس كه در درازای سال به میهن خدمت چشمگیر كرده بود در آیین نوروز سکه‌ای که تصویر او بر آنها بود عیدی می‌داد. در زمان پادشاهی دراز مدت خسروانوشروان (انوشیروان ساسانی ـ دادگر)، تماس مستقیم مردم با پادشاه افزایش یافته بود و پادشاه خود به برخی شكایات رسیدگی می كرد و در مراسم نوروزی كاخ سلطنتی عده بیشتری از مردم عادی شركت می شدند.
به همین سبب خسروانوشیروان در سال 1108 شاهنشاهی، پس از برگزاری آیین نوروز دستور ساختن تالار بزرگی را به پیوست کاخ سلطنتی تیسفون که از دجله فاصله زیاد نداشت فرمان داد. این تالار و ساختمان‌های در پیوند آن اسپند سال 1110 شاهنشاهی آماده بهره‌برداری شد و آیین‌های نوروزی آن سال در آنجا برگزار شد. این تالار که با فرش پرآوازه‌ی بهارستان مفروش بود پس از یورش تازیان آسیب دید.
نادرشاه افشار نیز سکه خود به نام سکه نادری را در سال 2294 شاهنشاهی، در آیین نوروز رایج ساخت. نادرشاه به نوروز و آیین های آن دلبستگی فراوان داشت. با ضرب سکه نادری شماری از آن را به رسم عیدی به منشی‌ها و افسران خود داد که در یک طرف سکه نقش شده بود: «نادرِ ایران زمین». این گزاره نشان می‌دهد که نادر یک ملی‌گرا و خواهان زنده کردن فرمانروایی ایران در چارچوب مرزهای دوران ساسانیان، اشکانیان و هخامنشیان بود.
نادرشاه در سال 2298 در جریان لشکرکشی به هند، پس از شکست دادن ارتش 360 هزار نفری این کشور و دریافت تاج پادشاهی هند، برای ورود به دهلی منتظر فرارسیدن نوروز شد تا در روزی سعد به این آرزو برسد و در روز نوروز آن سال، وارد دهلی شد و آیین عید را در کاخ «شاهجهان (پادشاه پیشین هند)» برگزار کرد.
امرداد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر