شهر باستانی بیشاپور که یکی از ارزنده‌ترین یادمان‌های تاریخی کشور به شمار می‌آید را باید به همراه گنج‌خانه‌ی (:موزه) آن دید تا به ارزش و اَرج این میراث جهانی پی برد.
به گزارش اَمرداد، شهرگرانسنگ بیشاپور بی‌گمان چون نگینی ارزشمند و درخشان درمیان یادمان های باستانی جنوب ایران زمین، درخشش ویژه‌ای دارد. روان بودن رودخانه‌ی شاپور، بودن باغ‌های سرسبز که روزگاری شهر را در میان خود گرفته بودند و یادمان‌های درخُور ستایش شده در شهر، برازندگی نام «به اَندیوک شاپور» را می‌نمایاند و نشان می‌دهد که چرا آن شهر را بهتر از اَنتاکیه خوانده‌اند. بیشاپور در رده‌ی نخستین شهرهایی است که درآغاز پدیداری پادشاهان ساسانی درجایی ارزشمند و پر بارور ساخته شده و دارای سندی بی‌همتا به دبیره (:خط) و زبان پهلوی ساسانی و اشکانی است.
ریخت شهر جهانی بیشاپور
میراث ارزشمند ساسانیان که سال گذشته به ثبت جهانی رسید 155 هکتار گستردگی دارد. طرح کلی این شهر مستطیل شکل با خیابان های عمود برهم بوده و چهار دروازه در راستای چهار سوی آن جای داشته است. دو خیابان بنیادین، هر یک دو دروازه ی روبه روی هم را پیوند داده و در نقطه ای از میانه ی شهرکه شاید یک میدان بوده است، به هم می پیوستند.
همان گونه که پژوهش ها نشان می دهد، بیشاپور دارای دو دیواره ی بنیادین بوده است. نخستین دیواره، بخش شاهانه (:سلطنتی) که در سمت خاوری (:شرقی) شهر جای داشته را در برمی گرفته و دیوار دیگر که کلفت ترین و بلندترین دیوار بیشاپور بوده، سراسر کوی های (:محله ها) شهر را محصور می کرده است. بلندای دیوار بنیادین کمابیش 7 متر بوده است. مهم ترین آثار ساسانی در برگیرنده ی شماری از ساختمان های همگانی (:عمومی)، شاهانه و آیینی است که در بخش خاوری شهر و در بخش شاهانه جای دارد.
امروزه شهر جهانی بیشاپور دارای بخش های گوناگونی است : نیایشگاه آناهیتا که چون نگینی درخشان بر تارک شهر چشم نوازی می کند.
تالار تشریفات که تزیینات و گچ بری های زیبای آن، نشان از بزرگی و ارزش فراوان شهر داشته است.
ایوان موزاییک که از نامش پیدا است آراسته به موزاییک هایی با نگاره های بانوان نجیب زاده، زنان درباری، رامشگران و نوازندگان و همچنین پرندگانی بر روی شاخسارها بوده است. به گونه ای موزاییک های شناسایی شده از این تالار در شناخت آداب و آیین های زندگی درباری و به ویژه پوشاک و پوشش زنان در دوره ی ساسانی دارای اهمیت فراوان است.
ستون‌های یادبود شهر بیشاپور که با سنگ نبشته های پهلوی اشکانی و ساسانی، سند شهرسازی را آشکار می سازد.
کاخ منسوب به والرین و آتشکده و مسجد و مدرسه و چهارتاقی از دیگر بخش های ارزنده ی شهر جهانی بیشاپور است که گردشگران می‌توانند از آن بازدید کنند.
موزه‌ی بیشاپور
شورای بین المللی موزه که زیر نظر سازمان یونسکو فعالیت می کند، در بند سه و چهار اساس‌نامه ی خود، گنج‌خانه را این گونه تعریف کرده است: گنج‌خانه، موسسه‌ای است دایمی و بدون آرمان (:هدف) مادی که درهای آن به روی همگان باز است و در خدمت هازمان (:جامعه) و پیشرفت آن فعالیت می کند. آرمان گنج خانه ها، پژوهش در آثار و شواهد به جای مانده انسان و زیستگاه او، گردآوری آثار، نگهداری و بهره‌وری مینُوی (:معنوی) و پدیداری ارتباط میان این آثار، به ویژه به نمایش گذاردن آن‌ها به منظور بررسی و بهره وَری مینُوی است.
نخستین گنج خانه با مجموعه های خصوصی افراد توانمند، خانواده ها و موسسه های هنری آغاز شد که در برگیرنده ی اشیاء طبیعی و نایاب می شد. در ایران ساخت نخستین گنج خانه را به ناصرالدین شاه قاجار و پس از بازگشت وی از سفر اروپا، به او نسبت داده اند.
در شهر باستانی بیشاپورکازرون، امروزه گنج خانه ای وجود دارد که کارشناسان از آن با نام تنها گنج خانه ی ساسانی جنوب کشور یاد می کنند که در آن اشیای به دست آمده از کاوش های باستان شناختی بیشاپور و برخی از آثار به دست آمده از پیرامون شهرکازرون جای گرفته است. اما آن اندازه این گنج‌خانه ناشناخته مانده است که بیشتر کسانی که از محوطه‌ی باستانی بیشاپور دیدن می کنند، از وجود چنین گنج خانه‌ای نا آگاه هستند! بی گمان یکی از انگیزه های ناشناخته ماندن این گنج‌خانه، تبلیغ های تاثیرگذار و چاپ بروشور است. اما تا کنون بروشوری جداگانه برای شناسایی (:معرفی) این گنج‌خانه چاپ نشده و بایسته است در این راستا کارهای سودمندی انجام شود.
با نگرش به ارزش شهر بیشاپور به عنوان شهری ساسانی که در دوره ی اسلامی نیز از آن بهره برده شده است و ماندگاری (:تداوم) بلند مدت آن و همچنین دنباله ی کاوش های باستان شناختی این محوطه، برای شناسایی و جذب سهم گردشگری آن، نیاز به گنج خانه ای زیبنده در محوطه ی بیشاپور احساس شد که درکنار شناسایی دوره های استقراری شهر از دید طراحی فضای درونی گنج خانه، سیستم های حفاظت فیزیکی و الکترونیکی و آموزش همگانی بازدیدکنندگان نیز، دارای رسته‌ای (:رتبه) درخُور این مجموعه باشد. از همین روی در طرح توسعه، پس از ویرانی ساختمان پیشین گنج خانه با طراحی دوباره‌ی ساختمان و در نظر گرفتن واپسین استانداردهای موجود، کار ساخت گنج خانه آغاز و در سال 1388 با پایان یافتن اجرای عملیاتی ساختمان و جاگذاری اشیای قابل نمایش، گشایش یافت. این گنج خانه در اندازه ی 700 مترمربع بوده و در برگیرنده‌ی کتاب خانه، سالن نمایش، کارگاه مرمت و خزانه است.
به گزارش اَمرداد، هم اینک با دگرگونی هوا و هنگامه‌ی گردشگری در بخش‌های گرمسیری کشور همچون شهر کازرون، گنج خانه‌ی بیشاپور پذیرای گردشگران است. همچنین باید برنامه ی سفر را به گونه ای هماهنگ و تنظیم کرد که یک روز را در بیشاپور، گنج خانه ی آن و تنگ چوگان گذراند و از آن بهره ی فراوانی برد.
شهر تاریخی بیشاپور، میراث جهانی ساسانیان در 23 کیلومتری کازرون جای گرفته است و یکی از بزرگ ترین شهرهای ساسانی ایران در زمان آبادانی خود بوده است و بیست و سومین یادمان جهانی ایران در سازمان یونسکو به شمار می رود.
نگاره‌های زیر در 15 فروردین‌ماه و در نوروز زیبای سرزمین همیشه پارس گرفته شده است، آن‌ها را ببینید:
پایه ستون ساسانی در شهر بیشاپور
تاق ضربی ایرانی که معماران ساسانی آنرا بنا کرده اند در تالار تشریفات چشم نوازی می کند
تزیینات گچبری وابسته به معماری، محل کشف نیروگاه برق کازرون در پیرامون دریاچه پریشان
تزیینات وابسته به معماری، محل کشف شهر بیشاپور
جانوران نیز سرمست از بهار دل انگیز سرزمین پارس، به میراث ساسانیان سَرک می کشند!
سکه های نقره ساسانی و مهرهای سنگی که در شهر بیشاپور بدست آمده است
سنگ گور با نبشته پهلوی ساسانی مربوط به اوایل دوره اسلامی که در شهر کازرون کشف شده و در موزه بیشاپور جای دارد
کوزه سفالی که محل نگهداری آذوقه بوده و در شهر بیشاپور یافته شده است.jpg
گل های خود رو و زیبای سرخ و زرد در بهار ، جلوه ای دیگر به میراث جهانی ساسانیان می بخشد
ملاقه و لیوان مسی وابسته به دوره ساسانی در شهر جهانی بیشاپور
موزه بیشاپور، بزرگترین موزه ساسانی جنوب کشور
نماد چهارپیل یا چلیپا از جنس گچ که نشان پاسداری از چهار آخشیج و در حال پاک شدن از چهره تاریخ است در کاخ های بیشاپور خودنمایی می کند
نیایشگاه آناهیتا، ایزد آب ها در شهر جهانی بیشاپور که از سنگهای یکپارچه تشکیل شده است
هرچند دیدن گل های خود رو در یادمان های تاریخی زیباست ولی در میان سنگهای تاریخی آسیب رسان است و باید برچیده شود
فرتورها از سیاوش آریا
خبرنگار امرداد: سیاوُش آریا
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر