باستان‌شناسان در تپه‌های حسنلو یادمان هایی یافته‌اند که اکنون زینت‌بخش دیرینکده‌های (موزه های) جهان است و نمایانگر هنری که باشندگان سرزمین ایران ارمغان جهان کرده‌اند. آنچه به‌نام یافته‌های تپه‌حسنلو آوازه یافته است، در شمار زیباترین دست‌سازهای باستانی است و نشانگر چیره‌دستی استادان بی‌مانند آن تمدن است.
«دیگچه دهان‌لوله‌ای با سه‌پایه» یکی از یافته‌های تمدن حسنلو است. تپه حسنلو گورستانی در نزدیکی شهر نقده، در استان آذربایجان غربی است. این سه‌پایه را درون گوری باستانی یافتند؛ اثری هنری که شگفتی باستان‌شناسان را برانگیخت. دیگچه با دهانه‌ای درازتر از اندازه‌ی معمول، به‌شیوه‌ای هنرمندانه ساخته شده است. خط‍‌هایی هم‌راستا و عمودی بدنه‌ی دیگچه را دل‌انگیز و دیدنی ساخته است. دسته‌ی دیگچه کوچک اما بسیار ظریف است و دنباله‌ی آن روی بدنه‌ی دیگچه، شکلی هنری و ذوق‌ورزانه بدان بخشیده است. لوله‌ی دیگچه طرحی تماشایی، اما به‌ظاهر شکننده دارد. بخش پایینی دیگچه بدون طراحی ساخته شده است. سه‌پایه‌ی دیگچه با خط‌های برجسته و یکنواخت و اندکی انحنا، اثر را از آنچه هست، خوش‌نماتر می‌سازد. سه‌خط افقی، پایه‌ها را استوار نگه داشته است. بدین‌گونه استاد سازنده نهایت ذوق و هوشمندی خود را برای ساخت این اثر دیدنی به‌کار بسته است تا یادگاری ماندنی از هزاره‌های دور برای اکنون و آینده‌ی تمدن جهانی بازماند.
دیگچه‌ی دهان‌لوله‌ای سه‌پایه در عصر آهن 2، سده‌ی نهم پیش از میلاد، ساخته شده است. عصر آهن در دانش باستان‌شناسی، سومین و واپسین دوره در بخش‌بندی سه‌گانه‌ی دوران پیشاتاریخ و آغاز تاریخ است. در این دوره، انسان به شیوه‌ی گسترده‌ای از آهن برای ساخت ابزار بهره می‌بُرد.
تپه حسنلو از تپه‌های باستانی ایران است که دیرینگی آن به هفت هزار سال پیش باز می‌گردد. تمدنی که به نام حسنلو شناخته می‌شود، به دست‌آمده‌هایی (:کشفیاتی) است که به تمدنی پُربار و باارزش وابسته است که سرشار از آثاری هنرمندانه است. مردمان حسنلو با تمدن‌های همسایه پیوندهای هنری و بازرگانی داشتند و از بالندگی فرهنگی ارج‌داری برخوردار بودند. باشندگان تپه حسنلو را از تبار (:قوم) «منائی یا ماننا» دانسته‌اند.
این نیز گفتنی است که دیگچه‌ی دهان‌لوله‌ای سه‌پایه‌ی بازمانده از تمدن حسنلو، از جنس سفال خاکستری‌رنگ است و به درستی پیدا نیست که کاربرد تزیینی داشته است یا ابزاری برای کارهای آشپزی بوده است. این دیگچه‌ی زیبا اکنون در دیرینکده‌ی متروپولیتن در شهر نیویورک آمریکا نگهداری می‌شود. دیرینکده‌ی متروپولیتن یکی از پُرآوازه‌ترین موزه‌های جهان است و بسیاری از آثار باستانی و تاریخ میانی ایران را در بخشی که به نام «تمدن ایران» نامیده می‌شود، در خود جای داده است. هر سال نزدیک به چهار میلیون تَن از دیرینکده‌ی متروپولیتن دیدن می‌کنند و با تمدن‌های باستانی جهان و نیز تمدن کهن و پُربار ایران، آشنا می‌شوند. کهن‌ترین اثری که در این دیرینکده نگهداری می‌شود سنگ آتش‌زنه‌ای بازمانده از تمدن مصر است که تاریخ آن را میان 300 هزار تا 77 هزار سال پیش، گمانه زده‌اند.
دیگچه‌ی دهان‌لوله‌ای سه‌پایه، یکی از چندین و چند اثری است که از تمدن درخشان فلات ایران بازمانده است و اکنون دور از مرزهای کشور ما، در سرزمینی بیگانه، نگهداری و در برابر دیدگان بازدیدکنندگان دیرینکده‌ی قرار داده شده است.
خبرنگار امرداد: نگار جمشیدنژاد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر