عبدالله مستوفی معتقد بوده «دادگستری» نمیتواند جای «عدلیه» را بگیرد، زیرا «عدلیه» واژهی کوتاهتری است. «دادگستری» چهار هجا دارد و «عدلیه» سه هجا. او در این باره نوشته بود:
« آقایان، هر قدر میخواهید باد به بیرق لغت «دادگستری» بکنید. مردم «عدلیه» را برای اختصارش ترک نمیکنند و «دادگستریِ» شما با وجود این که وضع شدهی فرهنگستان هم هست روی کاغذ خواهد ماند.»2
تقیزاده واژهی «واژه» را مندرآوردی میدانسته و ترجیح میداده همان «لغت» را به کار ببرد.3 جعفر شهیدی واژهی «پَدافند» را نارست میدانسته4. عباس اقبال آشتیانی که خود هموند(عضو) فرهنگستان بود در مجلۀ یادگار میگفت «دانشگاه» و «دانشکده» هیچ گاه نمیتواند جای «یونیورسیتی» و «فاکولته» را بگیرد5. خسرو فرشیدورد واژهی «ارتش» را غلط میداند.6 دیگر میهندوستتر از هدایت که نداشتهایم. همان هدایتی برای آموختن زبان پهلوی به هند سفر کرده بود و از نخستین کسانی بود که این زبان را یاد گرفته است. همان هدایتی که عربینویسی و عربیگرایی سید حسن تقیزاده را نقد میکند و از پارسینویسی پشتیبانی میکند.7 هم او هم در ریشخند واژههای فرهنگستان دستی داشته و سروده:
شد کلوپ و کافه و جایی و قبرستان کنون/ باشگاه و داشگاه و شاشگاه و لاشگاه
یا یادداشتی در سال 57 در نقد کتاب «پیرامون ساخت و نقش رسانهها» منتشر شد که در آن در نقد واژههای «همایش» و «رسانه» نوشته شده است: «همایش» و «رسانه» دو لفظی است که مطرود جامعه قرار گرفت و بهراستی هر دو از الفاظ ناپسند و ناشایستی است که هم بیسلیقگی و بیذوقی واضعین آن و هم نارواداری آنها را به ادب اصیل فارسی میرساند.»8
خب، البته همین که این منتقد سازندگان این دو دو واژه را «فاشیست» و «نژادپرست» نخوانده جای شکرش باقی است. کم نبوده و نیستند منتقدانی که به هواداران پالایش زبان چنین برچسبهایی زدهاند و میزنند.9
اینها مشتی نمونهی خَروار از نوواژگانی هستند که با آنها پادورزی شده و گذر زمان نادرستی دیدگاه پادورزان را اثبات کرده است. جا دارد هر ایرانی میهندوستی این پیشینه را در یاد داشته باشد تا در برخورد با نوواژهها همراهی و همدلی بیشتری داشته باشد و کمی با احتیاطتر در این زمینه سخن بگوید.
بازبُردها (ارجاعات)
1.بازاندیشی زبان فارسی، داریوش آشوری.
- شرح زندگانی من، عبدالله مستوفی.
- واژهگزینی در ایران و جهان، رضا منصوری.
- همان.
- «یادگار» و نبرد با لغتسازان، امیرحسین دولتشاهی، تارنمای ایرنا.
- فرهنگ پیشوندها و پَسوندها، خسرو فرشیدورد.
- پاسخِ هدایت به تقیزاده دربارهی بایستگیِ به کارگیریِ واژههای پارسی، تارنمای پارسیانجمن.
- تارنمای چشم و چراغ.
- در پدافند از واژهی درود، کورش جنتی، تارنمای پارسیانجمن.
امرداد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر