۲۴ شهریور ۱۴۰۴

تاریخ و فرهنگ ایران - دستیابی به نقشی سوزنی از بزرگ‌زاده‌ی ساسانی بر صخره‌های مرودشت

سنگ‌نگاره‌ای با نقش نیم‌رخ یک بزرگ‌زاده‌ی ساسانی، تازه‌ترین یافته‌ی پژوهشگران بر روی صخره‌های مرودشت است.

به گزارش تارنمای امرداد، ابوالحسن اتابکی، دکترای تاریخ، از کشف یکی از زیباترین و کوچک‌ترین سنگ‌نگاره‌های پایان دوره ساسانی با دیرینگی بیش از ۱۵۰۰ سال خبر داد که بر روی صخره‌های دشت مرودشت کنده‌کاری (:حجاری) شده است.

این زبان‌شناس گفت: دشت مرودشت با خاستگاه سه تمدن بزرگ «انشانی»، «هخامنشی» و «ساسانی»، بیش‌ترین و متنوع‌ترین آثار تاریخی فلات ایران را در خود جای داده است. از همین‌روی ما توانسته‌ایم تا به امروز به بیش از پنجاه اثر تاریخی (که بیش‌تر سنگ‌نبشته‌های ساسانی هستند) در دشت مرودشت دست‌ پیدا کنیم و مورد بررسی قرار دهیم.


دکتر اتابکی افزود: سنگ‌نگاره‌ی کشف‌شده، پیکره‌ی یکی از «بزرگ‌زادگان ساسانی» را در «قالب نقش سوزنی» به تصویر کشیده است. این یافته می‌تواند نوعی دگرگونی بنیادین در سبک‌شناسی و تقسیم‌بندی هنر «سنگ‌نگاره‌های ساسانی» ایجاد کند؛ بدین معنا که ما دیگر با نقش‌های سوزنی شاهان مستقل پارس (دوره سوم) و نخستین شاهان ساسانی در کاخ‌های تخت جمشید روبه‌رو نیستیم، بلکه این نقش‌های سوزنی (که در آینده برخی از آن‌ها انتشار خواهند یافت) همگی مربوط به «پایان دوره ساسانی» هستند که ویژگی‌های «ترکیب‌بندی» و «تقابل» هنر سنگ‌نگاره‌های ساسانی را همچنان حفظ کرده‌اند.

نجمه ابراهیمی، پژوهش‌گر تاریخ، نیز با اشاره به اینکه سنگ‌نگاره‌ها از مستندات ارزشمند باستان‌شناسی به شمار می‌روند و بازتابی از ظرافت هنری و اوضاع سیاسی-اجتماعی زمان خود هستند، گفت: این نقش سوزنی با «نگاره مردی نیم‌رخ» در ابعاد کوچک ۴×۵ سانتی‌متر با ظرافت خاصی کنده‌کاری شده است، اما بخش‌هایی از آن به وسیله یک نقش دوره‌ی اسلامی تا اندازه‌ای دچار آسیب شده است.

ابراهیمی یادآور شد: «گردنبند مرصع و دارای آویز زیبا»، «روبان‌های مواج» و «لباس فاخری» که در این نقش نگاشته شده، این گمانه را پیش می‌کشد که این شخص یکی از «بزرگ‌زادگان» یا «اسواران» پایان دوره ساسانی در شهر استخر و ایالت پارس بوده است.

ابراهیمی گفت: از آنجا که استان فارس و به‌ویژه دشت مرودشت زادگاه شاهان ساسانی به شمار می‌رود، بیشترین سنگ‌نگاره‌ها، سنگ‌نوشته‌ها و آثار ساسانیان را در خود جای داده است. 


خبرنگار امرداد: سپینود جم

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر