پیشگفتار: در تاریخ ایران، نام کوروش بزرگ همواره با گسترش مرزهای شاهنشاهی و پایهگذاری نخستین شاهنشاهی ایرانی همراه است؛ اما کمتر به این نکته پرداخته میشود که پایداری، نظم و فرهنگِ مشترک در این شاهنشاهی، تا حد زیادی حاصل تدبیر و مدیریت بیمانند داریوش بزرگ بوده است که شاهنشاهی کشورساز بود.
داریوش نه تنها با سرکوب شورشها و ایجاد یک نظام اداری منسجم، شاهنشاهی را تثبیت کرد، بلکه با نگاهی دقیق به فرهنگ، معماری، ارتباطات و سبک زندگی، سرمشقی ماندگار پدید آورد؛ سرمشقی که بازتابهای آن را تا به امروز میتوان در رفتار، سلیقه و ارزشهای فرهنگی ایرانیان مشاهده کرد.
نظام مالیاتی و پایه توان اقتصادی
داریوش بزرگ برای نخستین بار نظام مالیاتی را بر پایه توان اقتصادی هر سرزمین تنظیم کرد، به گونهای که هر منطقه مطابق با ظرفیت و منابع خود موظف به پرداخت مالیات بود (Briant, 2002; Kuhrt, 2007). این روش نشاندهنده درک عمیق او از عدالت مالیاتی و مدیریت کارآمد بود و باعث ثبات مالی شاهنشاهی هخامنشی شد. این نظام مالیاتی نوآورانه بعدها الهامبخش بسیاری از دولتهای بزرگ جهان شد که به دنبال ایجاد سازوکاری عادلانه برای اخذ مالیات بودند. بهاینترتیب، داریوش نه فقط بهعنوان یک کشورگشا که بهعنوان مصلحی در ساختارهای اداری شناخته میشود.
زادروز؛ بزرگداشت هویت فردی
هرودوت، تاریخنگار یونانی سده پنجم پیش از میلاد، در کتاب نخست خود گزارش میدهد که ایرانیان، برخلاف بسیاری از اقوام دیگر، زادروز خود را بزرگ میداشتند و آن را با آیینهایی ویژه جشن میگرفتند (Herodotus, Histories, 1.133). این نکته، در جهان باستان که زادروز تنها مختص پادشاهان بود یا حتی در سنتهایی که آن را امری ناپسند میدانستند، بیسابقه و قابلتوجه است. برای ایرانیان، تولد نه تنها یک اتفاق زیستی، بلکه مناسبت هویتساز بود؛ بزرگداشتی برای بودن، که بهنظر میرسد ریشه در نگرشی عمیقتر به انسان و جایگاه او در جهان داشته است. این رسم، که از دوران هخامنشی آغاز شد، امروز به یکی از سنتهای رایج در سراسر جهان تبدیل شده است. و همچنان ایرانیان با دقت و سلیقهای ویژه به برگزاری آن میپردازند.
آنچه در بالا آمده، بخشی از نوشتاری است، با عنوان «سبک زندگی ما و سایهی بلند داریوش بزرگ»، به قلم مریم روشنبین، که در تازهترین شمارهی هفتهنامه امرداد چاپ شده است.
متن کامل این نوشتار را در رویهی ششم (تاریخ و باستانشناسی) بخوانید.
خبرنگار امرداد: سپینود جم
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر