۲۹ مرداد ۱۴۰۴

یک شاهزاده هخامنشی، کتابی ماندگار از شاپور شهبازی

کتاب ارزشمند و یگانه‌ی «یک شاهزاده هخامنشی»، نوشته شادروان پروفسور شاپور شهبازی پس از 5 دهه به زیور چاپ آراسته شد.

این دفتر سودمند و بی‌همتا، نخستین‌بار در سال 1350 خورشیدی به چاپ رسیده بود. اما در همه این سال‌ها، دیگر به چاپ نرسید و نویسنده آن نیز، شوربختانه در سال 1385 خورشیدی زندگی را بدرود گفت.

هم‌اینک با پشتیبانی خانواده زنده‌یاد شهبازی و با کوشش‌های بانو دکتر نازیلا شهبازی خواهر او و بانو رودابه شهبازی دختر آن زنده‌یاد و سرور مهندس محسن شهبازی برادر استاد شهبازی بار دیگر این کتاب در زمستان 1403 خورشیدی در انتشارات مروارید به چاپ رسیده و در دسترس دوستداران تاریخ باستانی ایران و نویسندگان و پژوهشگران قرار گرفته است.

باید دانست منظور از شاهزاده هخامنشی، شخصیت ارزنده و نامبردار کورش جوان، برادر اردشیر دوم هخامنشی است که در این پژوهش شادروان پروفسور شاپور شهبازی برای نخستین‌بار ما را با زندگانی یکی از بزرگان این سرزمین اهورایی آشنا می‌کند. نویسنده به انگیزه‌ی دانش گسترده در زمینه‌ی تاریخ باستانی ایران به‌ویژه دوران شکوهمند هخامنشی و با چیره‌دستی و ژرف‌نگری، پرده از تاریکی‌های تاریخ برداشته و زندگانی یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های دوران هخامنشی را باز می‌نمایاند. زنده‌یاد استاد شهبازی در پژوهشی موشکافانه و ریزبینانه، از زوایه‌های گوناگون به زندگی شاهزاده هخامنشی پرداخته است. شاهزاده‌ای که اگر بخت با او یار بود تاریخ ایران را دگرگون می‌کرد و شکوه دوران داریوش و کورش بزرگ را زنده و سرنوشت ایران را تغییر می‌داد …

درباره‌ی شخصیت کورش جوان برادر اردشیر دوم به جز کتاب گزنفون و اشاره‌های هرودت و چند تاریخ‌نگار دیگر به‌گونه جسته و گریخته، چیز زیادی نمی‌دانیم و شادروان پروفسور شاپور شهبازی برای نخستین‌بار پرده از رازهای یکی از شخصیت‌های آزاده ایرانی برداشته است.

اگر چه این کتاب زندگی‌نامه یکی از نامبرداران تاریخ ما، یعنی کورش جوان (یا کوچک، در گذشت: حدود 401 پیش از میلاد) است، می‌توان آن را تاریخی از ایران در سده پنجم پیش از میلاد شمرد. زیرا از رویدادهای آن روزگار و از زدوبندهای سیاسی مردان آن زمان و نیز از انگیزه‌هایی که به لشکرکشی و کشته‌شدن کورش جوان پایان گرفت، سخن می‌راند.

در نوشتن این کتاب آرمان اساسی روشن ساختن بخشی از تاریخ ایران و نشان‌دادن کوشش‌های پهلوانان این آب‌ و خاک ورجاوند در نگهداری میراث نیاکان و نیز توصیف اندیشه‌ها و کارهای یکی از نام‌‌آوران تخشای (چالاک) و جهان‌جوی ایرانی بوده است.

نویسنده کتاب، پروفسور شاپور شهبازی (1321_1385) باستان‌شناس و تاریخ‌نگار برجسته و استاد فقید رشته تاریخ ایران باستان در ایران، آلمان و ایالات متحده آمریکا است.

ایران‌شناس و کتاب‌شناس نامدار ،ایرج افشار هنگامی که از درگذشت او آگاه شد، در نوشته‌ای چنین آورده است:

شهبازی یکی از دانایان ایران بود که روزگار ایران باستان، به ویژه دوران هخامنشی را نیکو می‌شناخت و درباره‌ی آن دوره، تجربه میدانی، دید جهانی و آگاهی گسترده‌ای داشت.

کتاب یک شاهزاده هخامنشی در 9 فصل و یک افزوده و پایان سخن به چاپ رسیده است که در برگیرنده:

فصل یکم، فراز و نشیب شاهنشاهی هخامنشی

فصل دوم، شاهزاده کورش و روزگار او

فصل سوم، ایران و جنگ های پلوپنزوس

فصل چهارم، سپهسالاری کورش

فصل پنجم، سر پیچ تاریخ

فصل ششم، فرمانروایی کورش شیر دل

فصل هفتم، بسیج سپاه

فصل هشتم، لشکرکشی کورش

فصل نهم، نبرد کوناکسا(هفتم سپتامبر 401 پیش از میلاد)

 افزوده:

پایان سخن و فهرست سرچشمه‌هایی است که نویسنده از آن بهره گرفته است.

هم‌اینک فرازی کوتاه از کتاب:

چنین بود سرگذشت شاهزاده کورش هخامنشی، جوانی که پهلوانانه زیست و درخور نام بزرگی که بر وی نهاده بودند، گشت. زندگی‌اش همه سرافرازی و مردانه بود و مرگش نیز دلاورانه و با شکوه.

به‌گفته‌ی گزنفن، کسانی که او را دیده یا شناخته بودند، بهترین و شایسته‌ترین جانشین کورش بزرگش می‌دانستند. در کودکی دلاوری، وفاداری، پاکی و اندیشه‌های شاهانه از خود نشان داد، بزرگی بر وی می‌برازید و فر شاهانه از وی پدیدار بود.

در پیشواز از خطرها و از پیش‌ بردن کارهای سخت و دشوار نامی جهان گشت و در رهبری مردان، چه در سیاست و چه در جنگ، سرآمد روزگار خود شد، در پیمان داری و وفادوستی و دوست‌پرستی در جهان مانند نداشت و هر کس او را می‌دید یا می‌شناخت، خواه ایرانی و مصری و چه یونانی و سیراکوزی، آرزو می‌کرد سر به فرمانش نهد و جان در راهش بازد …

کتاب ارزنده یک شاهزاده هخامنشی، نوشته شاپور شهبازی در 186 رویه و با بهای 220 هزار تومان در انتشارات مروارید به چاپ رسیده است.

گفتنی است این کتاب برای نویسندگان، پژوهشگران و جامعه دانشگاهی که در زمینه‌ی ایران باستان کار می‌کنند بسیار سودمند و نیاز است.


امرداد - سیاوش آریا، پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی 

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر