گروه مشترک ایرانی ایتالیایی پس از 10 سال و در واپسین فصل از کاوش‌های باستان‌شناسی، توانستند ثابت کنند که کوروش بزرگ، بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی، فرمان ساخت دروازه‌ی پردیس پارسه را داده است و این دروازه باشکوه در دوره فرزندش کمبوجیه به بهره‌برداری رسیده است.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، گروه باستان‌شناسی مشترک ایرانی‌ـ‌ایتالیایی به سرپرستی «پی یر فرانچسکو کالیری» از دانشگاه بولونیا و «علیرضا عسکری چاوردی» از دانشگاه شیراز از سال 1390 تا 1399 در 10 فصل کاوش باستان‌شناسی مجموعه اسناد و مدارک گسترده باستان شناسی از این محوطه کشف کردند.
دروازه کشف‌شده در محوطه‌ی تل آجری، در سه کیلومتری شمال باختری تختگاه تختجمشید جای دارد. این دروازه بنایی به ابعاد 30 در 40 متر به بلندای تنزدیک‌به 12 متر بوده است. بنا دارای کریدوری در مرکز بوده که آن را اتاقی مستطیل‌شکل به ابعاد 7 در 12 متر تشکیل می‌داده است. در دورن این اتاق مرکزی چهار صندلی نشیمن وجود داشته است. راهروی مرکزی از دو طرف به سوی پردیس هخامنشی باز می‌شده است.
این دروازه از مواد و مصالح خشت و آجر بنا شده است و سرتاسر نمای داخلی و بیرونی آن آراسته به آجرهای رنگین بوده است. بخش پایین و ازاره دیوارها آراسته به گل‌های لوتوس، بدنه و نمای دیوارها آذین یافته به انواع پنل‌های رنگین از حیوانات استوره‌ای، نمادها و سمبل‌های باوری ایران باستان، هخامنشیان، ایلامیان و مردم میان‌رودان (بین‌النهرین) بوده است؛ مهم‌تر اینکه در اتاق مرکزی کتیبه‌هایی به خط و نگارش بابلی و ایلامی وجود داشته است.
سازه‌ای برای گرامی‌داشت گشودن بابل
علیرضا عسکری چاوردی، باستان‌شناس و سرپرست ایرانی هیات کاوش تل آجری پارسه، در این‌باره گفت: «مجموع اسناد نگارشی، مواد و مصالح ساخت بنا، نقش‌مایه‌های (:موتیف‌های) به‌کار رفته در تزیین نمای بنا، تاریخ‌گذاری کربن 14 و جنبه‌های تقدس و تشرف به این دروازه نشان می‌دهد که این بنا پس از سال 539 پیش از میلاد و به افتخار فتح بابل به دستور کوروش بزرگ ساخته شده است».
استاد دانشگاه شیراز افزود: «فرزند کوروش بزرگ همزمان با حکومت پدر در شهر بابل به مدت هشت سال فرمانروا بود و در سال 529 قبل از میلاد به پادشاهی ایران رسید».
وی با اشاره به اینکه کوروش هخامنشی به سبب اهمیت دینی و گشودن مهمترین شهر دنیای باستان، بابل، دستور ساخت این دروازه را داده است، ادامه داد: «کمبوجیه فرزندش، به دلیل علاقه به شهر بابل، آشنایی دیرینه با بابلی‌ها و پیوند فرهنگی جهان باستان کار ساخت مجموعه بزرگ معماری شهر پارسه به سبک معماری بابلی را ادامه داد و در دوره وی دروازه پردیس شهر پارسه در بخش فیروزی این شهر به بهره‌برداری رسید».
به‌گفته‌ی عسکری‌چاوردی کوشش گروه باستان‌شناسی بر تبدیل این محوطه به سایت‌موزه قابل بازدید برای همگان است و به همین دلیل کارهای حفاظتی گسترده‌ای از سوی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به ویژه پایگاه میراث جهانی تختجمشید و موسسه ایزمیو ایتالیا برای نگه‌داری از سازه‌های خشتی و آجرهای لعاب‌دار این دروازه فراهم شده است. برنامه کاوش و ساماندهی این محوطه مهم باستانی تا پایان سال 1399 ادامه دارد.
به‌دست آمدن نشانه‌های تاریخی گران‌بها
مدیر پایگاه میراث جهانی تختجمشید نیز از انجام مراحل گوناگون کاوش‌های باستان‌شناسی توسط گروه مشترک ایرانی ایتالیایی در تل آجری سخن گفت و افزود: «فصل دهم کاوش در محوطه‌ی تل آجری در آذرماه سال جاری کلید خورد و در تکمیل کاوش‌های فصول پیشین، با هدف ساماندهی و آماده‌سازی محوطه و عرضه شواهد ارزشمند تاریخی آن به بازدیدکنندگان مجموعه تا کنون نیز ادامه دارد».
حمید فدایی این کاوش را کاری مشترک با همکاران بین‌المللی در بخش باستان‌شناسی با هدف بهره‌برداری و معرفی این محوطه، بناها و آثار تاریخی یگانه (منحصربه فرد) دوران هخامنشی به گردشگران و شهروندان دانست و در این زمینه افزود: «با توجه به پیشرفت همزمان عملیات اجرای سقف حفاظتی بر روی این محوطه تاریخی، امید می‌رود که در آینده‌ی نزدیک این محوطه به عنوان یک “سایت موزه” مهم بتواند به عموم بازدیدکنندگان پارسه عرضه می‌شود».
مدیر پایگاه میراث جهانی تختجمشید با پافشاری بر اینکه نگه‌داری و توسعه‌ی مراحل گوناگون بهره‌برداری از این گستره تاریخی گامی مهم در بخش میراث فرهنگی و گردشگری کشور به شمار می‌رود، افزود: «این محوطه تاریخی در نزدیکی تختجمشید شواهد مهمی و ارزشمندی از شهر پارسه را در خود جای داده است و به جهت ارایه درکی ملموس از گستره پایتخت هخامنشیان، می‌تواند در توسعه‌ی گردشگری منطقه گام مهمی تلقی خواهد شد».
تُل آجری دروازه‌ای است که پیش از تختجمشید و برای کاخ فیروزی که امروز به طور کامل ویران شده، در گستره شهر باستانی پارسه ساخته شده‌است. بنایی که در 3 کیلومتری تختجمشید واقع شده اما کهن‌تر از تختگاه (مجموعه‌ی تختجمشید) ساخته شده‌است.
در فصل‌های گذشته، عملیات باستان‌شناسی در منطقه تل آجری، چندین اثر و بناهای تاریخی، دارای آجرهای لعاب‌دار با تصاویری از استوره‌های ایران که درخور سنجش با بین‌النهرین و شوش است، کشف شد.
محوطه‌ی تاریخی تل آجری در نزدیکی تختجمشید جای دارد و یکی از سازه‌ه‌های متعلق به دوران هخامنشیان است که به ثبت ملی رسیده و از دید ارزش‌های تاریخی و هویت محتوایی، میراثی ارزشمند است.
بناهایی که در این محوطه کشف شده به گمان بسیار پیش از سازه‌ی تختگاه تختجمشید ساخته شده است. کشف‌های کنونی، خلاء‌های تاریخی شهر پارسه به‌ویژه در دوره حکومت کوروش و کمبوجیه و پیش از به فرمان‌روایی رسیدن داریوش هخامنشی در سال 521 پیش از میلاد را پر می‌کند.
خبرنگار امرداد: بامداد رستگار
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر