سازه‌های آبی شوشتر را می‌توان از بی‌مانندترین شاهکارهای مهرازی (:معماری) و صنعتی ایران و جهان به‌شمار آورد. بیش از یک دهه از ثبت جهانی این یادمان ارزشمند می‌گذرد اما آنچنان که شایسته و بایسته است به آن توجه نشده است.
سازه‌های آبی شوشتر مجموعه‌ای سامان‌مند و به هم پیوسته از ۱۳ اثر تاریخی دربردارنده ِ پل‌ها، بندها، آسیاب‌ها، آبشارها، کانال‌های دست‌کند و تونل‌های بزرگ هدایت آب هستند که در پیوند با یکدیگر کار می‌کنند. این کهن سازه در دوران هخامنشیان تا ساسانیان، برای بهره‌گیری بیشتر از آب ساخته شده است. در سفرنامه مادام ژان دیولافوآ، باستان‌شناس نامدار فرانسوی از این گستره با عنوان «بزرگ‌ترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی» یاد شده است. این ۱۳ اثر تاریخی که به فاصله‌ی کمی از یکدیگر در دل شهر شوشتر جای گرفته‌اند با عنوان «سیستم آبی تاریخی شوشتر» یکجا به عنوان دهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌اند.
در همین راستا و به بهانه‌ی دوازدهمین سالگرد ثبت جهانی این سازه‌ی ارزشمند، انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان در بیانه‌ای با برشمردن مشکلات این گستره‌ی تاریخی بایستگی توجه بیشتر به این یادمان جهانی را یادآور شد.
متن بیانیه‌ی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان در ادامه آمده است:
سازه‌های آبی-تاریخی شوشتر و چشم‌‌انداز پیشِ رو
«پنجم تیر هر سال ، یادآور ثبت اثر جهانی سازه‌های آبی تاریخی شوشتر در دوازده سال پیش است. رخدادی که اگرچه بر افتخارات خوزستان، پاره‌ی تن ایران‌زمین افزود، اما آن‌گونه که گمان می‌رفت نه‌تنها تحولاتی شگرف برای میراث فرهنگی و گردشگری شوشتر، خوزستان و ایران به ارمغان‌نیاورد که مشکلات آن همچنان باقی است.
انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان ضمن گرامی‌داشت این روز خجسته و شادباش به مدیران این مجموعه منحصر به فرد تاریخی-فرهنگی و همه دلبستگان میراث فرهنگی ایران، دو نکته مهم و موثر که بی‌توجهی به آن‌ها می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به این مجموعه وارد کند را به شرح زیر یادآوری می‌کند.
۱- به منظور حفاظت کامل از این محوطه و تضمین بقای آن برای نسل‌های آینده می‌بایست وضعیت حقوقی املاک واقع در عرصه این اثر جهانی مشخص گردد. متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل رشد و توسعه شهری و نیاز مالکین به تغییرات در املاک خود و هماهنگ سازی آن با نیازهای روز خود تقاضاهای زیادی برای تغییر کاربری املاک و ساخت ساختمان‌های مرتفع به شهرداری شوشتر ارسال می‌شود که لازم است اداره کل میراث فرهنگی خوزستان روی این موضوع تمرکز بیشتری نموده و املاک واقع شده در عرصه را ،که به دو دسته : الف)- املاکی واجد ارزشهای تاریخ فرهنگی و ب)- املاک فاقد ارزشهای فرهنگی تقسیم می‌شوند، را به تملک خود در آورده یا برای این املاک کاربری مناسب تعریف کرده تا محوطه عرصه اثر مدیریت شده و از ساخت و سازهای نامناسب و خلاف ضوابط عرصه جلوگیری شود.
۲- از سوی دیگر روی تونل‌های انتقال آب این اثر جهانی سازه‌هایی وجود دارند که تداوم استقرار آن‌ها بر روی عرصه خسارات غیر قابل جبرانی را بوجود خواهد آورد از قبیل مدرسه‌ای که ظاهرا هم اکنون در اختیار سازمان برق قرار دارد. این املاک باید تخریب و از روی تونل جمع‌آوری شود تا موجب ریزش سقف تونل‌ها نشود.
در پایان امیدواریم که سایر آثار استان خوزستان که بسیاری از آن‌ها دارای شرایط لازم جهت ثبت در میراث جهانی هستند، مثل سنگ‌نگاره‌های ایذه، محوطه‌های باستانی ارجان، جندی‌شاپور، بردنشانده، صفحه سرمسجد و پالایشگاه نفت آبادان (به عنوان یک اثر تاریخ صنعت) در دستور کار اداره کل میراث فرهنگی خوزستان قرار گرفته و با هماهنگی دستگاه‌های مرتبط این آثار در فهرست میراث بشری ثبت بشود».
هئیت مدیره انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان
خبرنگار امرداد: بامداد رستگار
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر