پیش از آنکه شهر تاریخی اردبیل شکل بگیرد و پاره‌ای از نشانه‌های تمدن کهن ایران را در دل خود جای دهد، روستایی بنا شده بود که کلخوران نام دارد و اکنون پیوسته به شهر اردبیل است و به نام محله‌ی کلخوران شناخته می‌شود. کلخوران چندین سازه‌ی تاریخی دارد و از این‌رو توانایی های گردشگری آن چشمگیر است. یکی از آن سازه‌های دیرینه، پل کلخوران است.
در کلخوران رودخانه‌ای جاری است که بومی‌ها به آن قره‌چای می‌گویند. آن بخشی از رود را هم که از مرکز محله می‌گذرد، کهروان می‌نامند. پل تاریخی کلخوران بر روی این رود بسته شده است. پلی که هنوز هم پایدار است و جایی برای گذر خودروهای سبک و آمد‌وشد پیوسته‌ی مردم به‌شمار می‌رود. نمای پل به راستی زیبا و هنرمندانه است. مرکز پل نوک‌تیز است و در هرسو روبه پایین شیب اندک و ملایمی دارد. طراحان و سازندگان پل در کار خود ذوق‌ورزی و هنرنمایی بسیاری کرده‌اند و یادگاری دل‌پذیر برای آیندگان به‌جا گذاشته‌اند. خویشکاری ما و نسل‌های پس از ما جز این نیست که از یادبودهای ملی و تاریخی خود نگاهبانی کنیم.
با آنکه در تاق میانی پل کلخوران سنگ‌نبشته‌ای دیده می‌شود، اما در این نگاره اشاره‌ای به زمان ساخت و بانی سازه نشده است. نشانه‌ی دیگری نیز در دست نیست که بدانیم پل کلخوران را در چه زمانی پی افکنده‌اند. دیدگاه‌هایی که در این‌باره به میان آورده شده، تفاوت آشکاری دارند. گاه پل کلخوران را سازه‌ای بازمانده از فرمانروایی سلجوقیان در سده‌ی ششم مهی دانسته‌اند و گاه آن را ساخته شده در زمان چیرگی ایلخانان مغول در سده‌ی هفتم یاد کرده‌اند. با این همه، گمان بیشتری می‌رود که این پل را در روزگار صفویان، در آغاز سده‌ی یازدهم مهی برآورده باشند و از شمار کارهایی بوده است که پادشاهان صفوی برای آباد کردن اردبیل و پیرامون این شهر انجام داده اند؛ از آن‌رو که خاستگاه آن‌ها در اردبیل بود و آرامگاه نیاکانشان در این شهر و روستاهای پیرامون آن جای داشت. بدین‌سبب نگاه سپاس‌دارانه‌ای به اردبیل داشتند.
پایه‌های پل کلخوران از سنگ‌های تراشیده ساخته شده است، اما جالب است که سازندگان پل از سنگ‌گورهای بازمانده از روزگار سلجوقیان و ایلخانان نیز استفاده کرده‌اند؛ بدان‌سبب که در نزدیکی پل، گورستانی تاریخی دیده می‌شود. سبک و شیوه‌ی ساخت پل همانندی آشکاری با پل‌های دیگر روزگار صفویان دارد. نه‌تنها سنگ‌های تراش‌خورده، بلکه آجرهایی نیز در ساخت سازه به کار رفته است که همه یک اندازه‌اند و با ملات گچ و آهک استوار گشته‌اند. اندازه‌ی آجرها ۲۰ در ۲۰ است. این مایه‌ی باریک‌بینی در استفاده از آجرهای یک اندازه و یکسان به نمای پل زیبایی دل‌پذیری بخشیده است. به هر روی، بهره‌گیری از سنگ‌گورهای پیرامون پل در ساخت سازه، خود ویژگی یگانه و تا اندازه‌ای شگفت‌آور است.
*با بهره‌جویی از: تارنمای «سیتی پدیا» و تارنمای «استانداری اردبیل».
خبرنگار امرداد: نگار جمشیدنژاد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر