در میان آبشارهای ایران، جایی را نمی‌شناسیم که همانند آبشار گنج‌نامه، جغرافیا و تاریخ در کنار و دوشادوش هم گستره‌ای را ساخته باشند که افزون بر ارزش‌های زیست‌بومی، دربردارنده‌ی یکی از یادبودهای مهم تاریخ ایران باشد. از این‌رو، گنج‌نامه نه تنها یکی از نشانه‌های دیرینگی تاریخ ایران را سده‌ها نگاه داشته است بلکه برخوردار از طبیعتی زیبا و افسون‌گر نیز هست. بی‌سبب نیست که هر سال شمار بسیاری از گردشگران و بازدیدکنندگان، رو به سوی دره‌های سرسبزی می‌آورند که آبشار گنج‌نامه و سنگ‌نبشته‌ای (:کتیبه‌ی) تاریخی آن را در دل خود جای داده است.
آبشار گنج‌نامه در 5 کیلومتری جنوب باختری شهر همدان، در پایان دره‌ی سبزدرسبز «عباس‌آباد»، جای دارد. راه‌نوردانی که می‌خواهند به بلندی‌های کوه الوند برسند، کوه‌پیمایی خود را از این گذرگاه آغاز می‌کنند. یک راه دیگر از چکاد (:قله‌ی) «تاریک دره» و «کیوارستان» می‌گذرد. تاریک دره یکی از ده‌ها چکاد کوه الوند است، با بلندایی بیش از 3300 متر. کیوارستان نیز از دیگر دره‌های الوند است که راهی سنگلاخی و شیب‌دار دارد. آبشار گنج‌نامه در چشم‌انداز این دو دره جای گرفته است.
آبشار گنج‌نامه 12 متر بلندی دارد. از این‌رو، می‌توان آن‌را کم‌وبیش در میان آبشارهای بلند ایران جای داد. آب آن همیشگی است و در همه‌ی فصل‌های سال، جاری است. آبدهی آن 200 متر در ثانیه است که پس از سرریز از آبشار، به دره‌ی عباس‌آباد راه می‌برد.
در آن‌سوی آبشار گنج‌نامه، دشتی مالامال از گُل‌های رنگارنگ دیده می‌شود که در دامنه‌های الوند گسترده شده است. آنجا را «میدان میشان» یا «دشت میشان» می‌نامند. میشان راه اصلی بالارفتن (صعود) به قله‌ی الوند به شمار می‌رود و سرشار از آب‌های روان و چمن‌زارهای سرسبز است. کوهنوردانی که به سوی الوند می‌روند، در این دشت اندکی اتراق می‌کنند تا نفسی تازه کنند و نیروی بیشتری برای بالارفتن از الوند بیابند.
از باغ‌های پُر دار‌و‌درخت پیرامون آبشار گنج‌نامه که بگذریم، از صخره‌های آن باید یاد کرد که تابستان‌ها جایی شادی‌بخش برای صخره‌نوردی است. زمستان‌های همدان و نیز آبشار گنج‌نامه، باران‌زا و برف‌آور است. دمای هوا در فصل یخبندان همدان، به زیر 35 درجه‌ی زیر صفر می‌رسد. از این‌رو، در صخره‌های گنج‌نامه در زمستان یخ می‌بندد و تفریح‌گاهی می‌شود برای یخ‌نوردان. همه‌ی این‌ها گواه آن است که گنج‌نامه، مجموعه‌ای کم‌مانند برای هر گردشگری است.
اما ارزش‌های گنج‌نامه، تنها به گردشگری و آبشار زیبای آن نیست. گنج‌نامه در آغاز جاده‌ای است که اکنون همدان را به شهر تویسرکان می‌رساند. این جاده همان «راه شاهی» روزگار هخامنشیان است که در آن زمان نه تنها جاده‌ای کاروان‌رو بود بلکه برای پیوند دادن فلات ایران به میان‌رودان، ارزش اقتصادی و نظامی بسیار داشت. از همین‌رو بود که داریوش و خشایارشا هخامنشی در آنجا دو سنگ‌نبشته به زبان‌های پارسی باستان، ایلامی و بابلی نو به یادگار گذاشته‌اند.
درباره‌ی نام‌گذاری «گنج نامه» بازگفت‌های (:روایت‌های) چندی هست اما در مجموع می‌توان گفت که این نام، در گذر زمان بر این آبشار و گستره‌ی آن نهاده شده است و اشاره به سنگ‌نبشته‌ها و ارزش زیست‌بومی آن دارد.
این نیز درخور یادآوری است که در 15 دی‌ماه سال 1387 خورشیدی، آبشار گنج‌نامه در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شده است.
خبرنگار امرداد: بامداد رستگار
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر