۷ فروردین ۱۴۰۱

نوروز در زمان ساسانیان

مردم در زمان ساسانیان نوروز را به شادمانی و استراحت می‌پرداختند و نوروز بزرگ در میان جشن‌های فراوان ایران باستان به ویژه در آن دوره از سپندینگی ویژه‌ای بهره‌مند بوده ‌است.

بنیاد فردوسی شاخه توس در سلسله نوشتاری به مرور جشن نوروز در دوره‌های مختلف تاریخی پرداخته و درباره دوره ساسانیان نوشته است:

آیین‌ها و سنت‌های ساسانیان در نوروز عام: برپایه‌ی دیدگاه دکتر خدادایان، کارشناس تاریخ باستان، از کارهایی که در پنج روز نخست نوروز (نوروز عام) در دوره‌ی ساسانیان انجام می‌شده، این آداب بوده‌است: حق‌ حشم و لشکر را می‌گزاردند و حاجت آنان را روا می‌کردند. زندانیان را آزاد و مجرمان را عفو می‌کردند.

انوشیروان و بقیه پادشاهان در نوروز به کسانی که در جنگ پیروز می‌شدند، جایزه می‌دادند و حتا به کشاورزان و دامپروران نمونه نیز پیشکش و خلعت می‌دادند. در این جشن کسانی که کار می‌کردند، دست از کار کشیده و به استراحت و شادمانی می‌پرداختند.

در نوروز در میان دربار، رسمی جاری بود که اربابان نقش بندگان را بردوش می‌گرفتند و وارون (:برعکس). در جشن بزرگ نوروز، تظلم و دادخواهی و بار عام شاه و رسوم اهدای پیش‌کش‌ها بسیار اهمیت داشت و با تشریفات فراوان اجرا می‌شد.

این بنیاد همچنین در نوشتار دیگری درباره نوروز عامه و نوروز بزرگ چنین نوشته است:

نوروز عامه: پنج روز نخست فروردین، جشن نوروز، جنبه همگانی داشته و همه‌ی مردم به اجرای مراسم و سرور و شادمانی می‌گذرانیده‌اند؛ از این رو آن را نوروز عامه یا نوروز کوچک یا نوروز صغیر نامیده‌اند.

نوروز بزرگ نیز خردادروز، نام ششمین روز فروردین‌ماه در گاه‌شماری اوستایی  بوده‌است. این روز در میان جشن‌های فراوان ایران باستان به ویژه دوران ساسانیان از اهمیت، ارزش و تقدس ویژه‌ای بهره‌مند بوده ‌است.

ررخدادهای بسیاری به خردادروز نسبت داده شده ‌است، مانند: زاده شدن حضرت زرتشت و همچنین به پیامبری برگزیده شدن ایشان، به وقوع پیوستن رستاخیز، روز تولد «سیاوش» در تقویم‌های «سغدی» و «خوارزمی» (بنا بر اساتیر زرتشتی خردادروز، روزی است که کین سیاوش گرفته می‌شود)، روز نیایش و سپاس از «رپیتون» (ایزد رپیتون سرورِ تابستان) است. 

بنابر باورهای زرتشتی، رپیتون در آغاز زمستان راهی دنیای زیرزمینی می‌شود، وظیفه او نبرد با دیو سرما و یاری رساندن به چشمه‌های آب زیرزمینی است تا ریشه‌ی گیاهان را گرم نگاه دارند که ریشه‌ها در اثر سرمای شدید زمستان خشک نشوند. بازگشت هر ساله رپیتون در بهار نشانی از پیروزی نهایی خیر بر شر، گرما بر سرما و  روشنی بر تاریکی است. ایزد رپیتون زمینه‌ی شکوفایی در بهار را فراهم می‌سازد. به همین دلیل به مناسبت  آمدن او بر روی زمین، نیایش‌های ویژه‌ای در کنار آیین‌های نوروزی اجرا می‌شود.



خبرنگار امرداد: بامداد رستگار

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر