در سال 1281 در خیابان ظهیرالسلام تهران خانه‌ای كوچك اما خاندان بزرگی را می‌بینیم كه ابوالحسن خان صبا در آنجا دیده به جهان گشود.
ابوالقاسم خان پدر استاد صبا مردی فاضل بود. وی شغل طبابت داشت و همچنین آشنا به سازهای ایرانی بود كه ساز هم می‌نواخت. به گفته‌ی خود استاد صبا پدرش وی را در شش سالگی نزد اساتید هم دوره خود فرستاد، وی هم‌زمان با موسیقی به تحصیل هم پرداخت تا جایی كه تحصیلات خود را در كالج آمریكا به پایان رساند و به زبان و ادبیات فارسی و انگلیسی تسلط یافت.
استاد صبا با سازهایی از قبیل تار، سه تار، سنتور و ضرب آشنا بود، كمانچه را در نهایت استادی می‌نواخت، اما ساز اصلی او ویولن بود كه بعد اطلاعات خود را به این ساز انتقال داد و می‌توان گفت مكتب مخصوصی برای ویولن ایجاد كرد.
صبا از حضور بسیاری از استادان به نام موسیقی چون استاد حبیب سماعی، حسین هنگ آفرین، علینقی وزیری، میرزا عبدالله و غلامحسین درویش بهره‌مند شد.
استاد قنبری در خاطرات خود چنین بیان می‌دارد: روزی به استاد گفتم چرا هیچ كس نمی‌تواند مثل شما نوازندگی كند؟ استاد نخست از پاسخ خودداری كرد، اما وقتی دید حرفش را حمل بر تكبر و غرور نمی‌كنم، گفت باید تك تك آجرهای این خانه زنده شوند گواهی بدهند كه من از بام تا شام مثل یك عاشق بیش از 12 ساعت ساز زدم و رنج كشیدم من این آرشه‌های فرنگی را به ایرانی تبدیل كردم، بعد گفت این هم كافی نیست من از پیشگاه چهل استاد درس گرفتم.
بعد از تاسیس مدرسه‌ی عالی موسیقی توسط كلنل وزیری كلاس‌های آموزشی به صبا واگذار شد و در سال 1306 در 25 سالگی به پیشنهاد وزیری در رشت مدرسه‌ی مخصوص موسیقی بنیاد نهاد و در حدود 2 سال در روستاهای شمال ایران به سر برد و این سرآغازی شد برای گرایش وی به سوی نخستین و پایه‌ای‌ترین پژوهش درباره‌ی موسیقی فولكلوریك ایران.
در سال 1311 با دوشیزه «منتخب اسفندیاری» كه از شاگردانش بود ازدواج كرد كه این ازدواج تا پایان عمر پایدار ماند.
نت نویسی و ثبت و ضبط بسیاری از نغمات و ملودی‌های بومی شمال ایران از جمله زرد ملیجه، دیلمان، رقص چوب قاسم‌آبادی، در قفس، كوهستانی، دشتی و گیلكی از یادگارهای فناناپذیر و درخشان این دوره است. همچنان كه ترانه شوشتری یارگاری شد از سفر صبا به نواحی بختیار. وی دو سفر به خارج به همراه هنرمندان هم عصر خود رفت، صفحاتی را در سوریه و هند پر كرد كه به نام «صفحات كلمبیا» معروف است.
استاد صبا علاوه بر موسیقی در منزلش كارگاه نجاری داشت چرا كه در جوانی به كار نجاری و ریخته‌گری می‌پرداخت و همین امر باعث شد كه او در زمینه‌ی ساخت آلات موسیقی هم تجربه پیدا كند، تا جایی كه شاگردانی چون استاد قنبری مهر «از سازندگان بنام جهان» كه سازهای وی شهرت جهانی دارد را پرورش داد. استاد صبا در منزلش كلاس موسیقی دایر كرد و با شاگردانی كه پرورش داد و متدهایی كه نوشت روی نسل‌های بعد از خود بسیار تاثیر گذارد، اغلب پایه‌های چهار مضراب از ساخته‌های استاد صباست كه شاگردانش از او اقتباس كرده و ملاك و مبدا برای ساخت چهار مضراب‌های خود قرار دادند.
از كارهای ماندگار استاد مسلم سه دوره‌ی صفحه‌ی گرامافون همراه اركستر مدرسه‌ی عالی موسیقی و تعداد بسیاری نوارهای ضبط شده، برنامه‌ی جاویدان، قطعات معروفی مثل زنگ شتر، و از دیگر آثار وی سه جلد كتاب آموزش ویولن، چهار دوره آموزش سنتور و یك دوره آموزش تار و سه‌تار از افتخارات هنری صبا است. به تحقیق می‌توان گفت: درآن زمان از خرید سه هزار جلد كتاب دوره اول ویولن سه هزا تن از وی تاثیر گرفته‌اند و گروهی هم توسط شاگردان استاد توانستند تحصیل و تحقیق كند. ابوالحسن خان صبا در مهر سال 1336 چشم از جهان فروبست. روانش شاد و راهش پر رهرو باد.
هرگز نمیرد آنكه دلش زنده شد به عشق / ثبت است بر جریده‌ی عالم دوام ما
تارنمای امرداد - زهرا الماسی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر