سنگ‌نوشته‌ای که در دشت مرودشت یافته شده، تاکنون نخستین سنگنوشتهی به‌دست آمده‌ای است ک نام اشوزرتشت بر آن نگاشته شده است.
از دوره ساسانی سنگنوشتههای پرشماری در دشت مرودشت جای دارند که برخی وابسته به شاهان و درباریان و بخشی دیگر از سوی مردم عادی در دل آثار و کوهستان‌های این دشت به نگارش در آمده‌اند. در این میان سنگ‌نوشته‌هایی چون سنگنوشتههای اردشیر یکم در دیواره‌ی نقش رستم، سنگنوشتهی شاهپور بر سازه‌ی نامور به کعبه‌ی زرتشت، سنگنوشتهی تیراندازی شاهپور یکم در غار شاه سروان حاجی‌آباد، سنگنوشتهی کرتیر بر کعبه‌ی زرتشت و دیواره نقش رستم، سنگنوشتهی شاهپور یکم در نقش شهریاران (نقش رجب)، سنگنوشتهی معراج کرتیر در نقش شهریاران (نقش رجب)، سنگنوشتهی شاهپور سکانشاه و سلوک داور در کاخ تچر از جمله سنگ‌نوشته‌هایی هستند که در زمره سنگنوشتههای درباری به شمار می‌روند.اما سنگنوشتههای دیگر نیز که بیشتر دربردارنده‌ی اندرزها و سنگنوشتههای سنگ گور بروی دیواره صخره و دامنه و همچنین فراز کوهستان‌ها کنده‌کاری (:حجاری) شده‌اند از سوی مردم عادی به نگارش در آمده‌اند. از این‌رو این سنگ‌نوشته‌‌ها در معرض آسیب بیشتری هستند.
دکتر ابوالحسن نجف‌زاده اتابکی، پژوهش‌گر آزاد در این‌باره گفت: در بررسی‌های چند سال گذشته به همراه فضل‌اله حبیبی و نجمه ابراهیمی بیش از 25 سنگنوشتهی نویافته کشف کردیم که همه‌ی آن‌ها را مورد خوانش قرار داده‌ایم.
به‌گفته‌ی وی، یکی از سنگنوشتههای بی‌مانندی که ما به‌تازگی پیرامون شهر استخر و دامنه‌ی شرقی کوهستان نقش رستم کشف کردیم، سنگ‌نوشته‌ای است که پس از خوانش آن دریافتیم، نام «دادار امهر سپند»(آفریدگار مقدس) و «زرتشت» (پیام‌آور بزرگ ایرانی) در آن یاد شده است.
او درباره‌ی دیرینگی این اثر یادآور شد که این سنگنوشتهی مربوط به اواخر دوره ساسانی ست که به خط پهلوی کتابی در شش سطر از سوی شخصی بنام «ماهداد» از اهالی شهر استخر بروی یک صخره کنده طبیعی به نگارش در آمده است.
دکتر اتابکی درباره‌ی اهمیت این کتیبه گفت: هر چند نام اشو زرتشت در میان متون اوستایی و نسخه‌های پهلوی و در شعر سرایندگانی چون خاقانی، فردوسی، نظامی، مولانا، حافظ (به باغ تازه کن آیین دین زردشتی / کنون که لاله بر افروخت آتش نمرود… ساقی‌نامه حافظ) به فراوانی یاد شده، اما ما برای نخستین‌بار، نام این پیام‌آور ایرانی را بر روی یک سنگ‌نوشته مشاهده کردیم که در نوع خود بی‌مانند است.
وی در پایان یادآور شد: بیش از 25 سنگ‌نوشته‌ای که به آن دست پیدا کردیم موضوعاتی چون اندرزها، سنگنوشتههای سنگ گور، نجوم، سنگنوشتههای مربوط به ساخت و ساز آثار،محیط زیست(به زبان استعاری) و … را در بر می‌گیرد که به تدریج در حال انتشار آن‌ها در مجامع علمی هستیم و اخبار آن‌ها از راه رسانه‌های جمعی، در دسترس همگان قرار خواهد گرفت.
همچنین مصطفی رخشنده‌خو کارشناس ارشد مرمت آثار تاریخی و کنشگر حوزه‌ی مرمت آثار صخره‌ای در همین‌باره گفت: سنگنوشتههای نویافته به از دید جای‌گیری و مکان ساخت (سینه صخره‌ها و کوه‌ها) بیشتر در شرایط نامناسبی همچون یخبندان، ریزش باران، ذرات ساینده موجود در هوا، بادها و عوامل گوناگون محیطی قرار گرفته‌اند و از سوی دیگر جای داشتن این آثار در بلندی‌ها (:ارتفاعات) و مکان‌های دور از دسترس و پراکنده بودن آن‌ها در کوهستان روش‌های حفاظتی (همچون مراقبت همیشگی) از آن‌ها را مشکل کرده است بنابراین این آثار هم مورد ناملایمات طبیعی قرار داشته و هم از ناآگاهی رهگذرانی که هر کدام به نوعی آن‌ها را تخریب کرده‌اند آسیب‌های بسیاری دیده‌اند.
رخشنده‌خو افزود: از مهمترین آسیب‌هایی که این آثار ارزشمند را تحت تاثیر قرار داده پدیده‌ی آب‌شستگی است. کانی‌های محلول در آب با آب باران شسته شده و کانی‌های نامحلول بر سنگ باقی می‌ماند، بنابراین سنگ، ظاهری متخلخل پیدا کرده و مکان مناسبی برای جذب آلودگی و نمک‌ها در سنگ ایجاد می‌شود.
در همین راستا بابک پارسا جم راهنمای گردشگری، از بایستگی انتقال این سنگ‌نوشته به موزه گفت و افزود: شوربختانه این یادمان‌های تاریخی گهگاه از سوی سودجویان مورد دستبرد و آسیب قرار می‌گیرند و بایسته است برای نگاهداری از این سنگ‌نوشته بی‌درنگ آن را جابه‌جا کنند و به موزه انتقال دهند.
خبرنگار امرداد: سپینود جم
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر