۹ اسفند ۱۳۹۸

روزی که شهر باستانی مرو از مام میهن جدا شد

139 سال پیش در چنین روزی، نهم اسپند 2439 شاهنشاهی برابر با 28 فوریه 1881 میلادی، نیروهای متجاوز روسیه شهر تاریخی مرو را تصرف، و با بهره برداری از ناشایستگی و وطن فروشی حاکمان قاجار، شهر باستانی مرو را از ایران جدا و ضمیمه قلمرو روسیه کردند.

مَرو از شهرهای باستانی ایرانیان بود که ویرانه‌های آن امروزه در انتهای جنوبی بیابان قره قوم و به فاصلهٔ نود مایلی شمال شرقی سرخس واقع است و ناحیه اطراف آن از رود مرغاب (مرورود) سیرآب می‌شود. شهر امروزی ماری که مرکز استان مرو در ترکمنستان است در ۳۰ کیلومتری مرو باستان ساخته شده‌ است.
به ساکنان مرو در فارسی مَروَزی گفته می‌شود به معنی «زیَنده در مرو». مردم نواحی شرقی خراسان مرو را به نام مور «Mowr» و باشندگان آن را موری (بر وزن دوری به‌ معنی بشقاب) می‌گویند.
«مرو» بارها حاکم‌نشین خراسان بزرگ، از شهرهای باستانی ایران و مهد فرهنگ ایرانی و زبان و ادبیات فارسی بود و سامانیان بزرگترین کتابخانه عمومی را که الگوی کتابخانه‌های امروز جهان شده است در آنجا بنیاد کرده بودند. کتابخانه مرو بزرگترین کانون پژوهشی قرون وسطا و نیز مرکز تالیف و ترجمه و تکثیر کتاب به زبان فارسی بود. روس‌ها پیش از این بخارا و خیوه را تصرف کرده بودند. دولت وقت تهران دو واحد نظامی برای دفاع از مرو به فرماندهی دو شاهزاده قاجار روانه ساخته بود که بین راه در نزدیکی قوچان، میان این دو شاهزاده اختلاف شخصی بروز کرد و به علت رنجش یکی از آنان از دیگری و بازگشت، ماموریت به اجرا در نیامد!.
استالین هنگام مرزبندی مجدد و ایجاد جمهوری در منطقه فرارود برحسب ملیت و زبان محلی، مرو و بخارا را به تاجیکستان پارسی زبان نداد که مبادا روزگاری با ایران و افغانستان، باردیگر امپراتوری ایران را تشکیل دهند.
تهران نه تنها اعتراضی به این تقسیم بندی استالین نکرد بلکه در صدد برنیامده است تا تلفظ عامیانه «عشق آباد» را اصلاح کند و دست کم از روزنامه‌ها بخواهد تا آن را با رسم الخط درست «اشک آباد» بنویسند که بنای آن مربوط به دوران اشکانیان و زمان پادشاه اشک یکم است.


امرداد

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر