پارسی‌انجمن: پژوهشهای تاریخی و زبان‌شناختی به روشنی نشان می‌دهند که تا پیش از ترک‌تازیِ ترکان و مغولان به ایران‌زمین، زبانِ آذربایجانیان گویشی از پارسی بوده است که پژوهشگران آن را «پهلویِ آذری» خوانده‌اند.
زبانِ پارسیِ آذری دستِ کم تا زمانِ شاه عباسِ صفوی (زاده‌ی ۹۷۸ مَهی) زبانِ آذربایجانیان و شهرِ تبریز بوده است و توده‌ی مردمان، از هر گروه و پیشه، یکسره بدان سخن می‌گفتند. گواهِ این سخن نیز «رساله‌ی روحی انارجانی» است. بخشِ نخستِ این رساله در ۱۲ در درباره‌ی آیینِ تبریزیان است و بخشِ دوم آن در ۱۴ در «در بیانِ اصطلاحات و عباراتِ جماعتِ اناث و اعیان و اجلافِ» مردمانِ تبریز است که میانِ سالهای ۹۸۵ تا ۹۹۴ مَهی به پهلویِ آذری نوشته شده است، و یک واژه‌ی ترکی نیز در آن دیده نمی‌شود.
پهلویِ آذری با آنکه کنون جای خویش را به ترکیِ آذری داده با همه‌ی این واژه‌هایی پرشمار از آن در زبانِ امروزِ آذربایجان بر جای مانده است، که نگارنده‌ی «زبانِ آذربایجان»، محمدرضا شعار، کوشیده تا شماری از این واژه‌های کهنِ پارسی را که در گفت‌وگوهای روزانه‌ی آذربایجانیان شنیده است در این کار گرد آورد، و فرادستِ پژوهندگان نهد.
روشن است که بیشترِ این واژه‌ها، در گذرِ زمان، ریختِ ادبی خویش را از دست داده و دچارِ دگرگونی شده‌اند که پژوهنده کوشیده است که این گَرد را از چهره‌ها این واژه‌ها بزدایید و چگونگیِ این دگرگونیها را برنماید.
«زبانِ آذربایجان» نوشته‌ی محمدرضا شعار را از «اینجا» بارگیرید.
شعار، محمدرضا (۱۳۴۶)؛ بحثی در زبانِ آذربایجان؛ تبریز: کتابفروشیِ مهر.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر