بررسی اسناد و مدارك تاریخی تا امروز نشان می‌دهد شهر یزد هیچ گاه موقعیت پایتخت شدن نداشته‌است، بنابراین نمی‌توان سیاست را از دلیل‌های بوجود آمدن این شهر دانست.
جدیدترین مطالعات زمین‌شناسی نشان می‌دهد یكی از مهمترین علل بوجود آمدن شهر كویری یزد، وجود رشته كوه شیركوه، جریان باد و دسترسی به آب‌های زیرزمینی بوده‌است.
پایگاه پژوهشی بافت قدیم یزد، مطالعات و پژوهش‌های جامعی را برای كشف دلایل بوجود آمدن ایران شهر در دل كویر آغاز كرده است.
مطالعات زمین‌شناسی نشان می‌دهد یكی از اصلی‌ترین دلایل موثر در بوجود آمدن این شهر وجود ارتفاعات بوده است. اگر این ارتفاعات وجود نداشت، به طور مسلم شرایط زیستی بسیار متفاوتی برای این شهر ایجاد می شد. وجود ارتفاعات در كنار كویر موجب ایجاد یك تعادل آب و هوایی و ایجاد استقرارگاه انسانی در این محدوده شده است. ارتفاعات بلند (شیركوه) در غرب و جنوب غرب یزد به ایجاد توازن اقلیمی در این منطقه منجر شده است.
استان یزد در ناحیه گرم و خشك در حاشیه كویر لوت قرار دارد. این ناحیه از لحاظ شرایط آب و هوایی وضعیت مناسبی برای شهر شدن ندارد. بنابراین برای پیداكردن دلایل استقرار شهر یزد در این نقطه، مطالعات مختلف از دیدگاه های متعددی چون زمین‌شناسی، تكتونیك(زمین ساخت) و هیدرولوژی(آب‌شناسی) انجام شده است.
از دیگر دلایل بوجود آمدن شهر یزد، دسترسی به آب بوده‌است. اسناد تاریخی نشان می‌دهد افراد ساكن در این محدوده در ابتدا در ارتفاعات زندگی می‌كرده‌اند. این گروه با پیشرفت تكنولوژی به تدریج به سمت دشت روی‌آورده‌اند. براساس مطالعات، وضعیت توپوگرافی و شرایط ساختار زمین به شكلی است كه آب‌های زیرزمینی این ارتفاعات از سمت جنوب و جنوب‌غرب شهر یزد حركت می‌كند و به سمت شمال‌غرب یزد جریان پیدا می‌كند به این معنا که یك جریان زه‌كشی در منطقه بوجود می‌آید كه آب را از ارتفاعات به شمال‌غرب یزد می‌كشاند.
جریان این آب‌ها در سطح زمین بسیار كم و بیشتر در اعماق زمین است. هرچه آب به شمال نزدیك می‌شوند به دلیل ساختار زمین‌شناسی در این محدوده به تدریج شور می‌شود. به همین دلیل است كه آب‌های زیرزمینی در شمال اردكان به حوزه‌های كویر نمك منتهی می‌شود.
شواهد موجود نشان می دهد اگر شهر یزد از لحاظ مكانی در بخش بالاتری از موقعیت كنونی قرار می‌گرفت، آب مناسبی برای استفاده نداشت. با توجه به اینكه مهمترین دلیل برای استقرار در یك نقطه وجود آب است، آب‌های زیرزمینی یكی از مهمترین دلایل استقرار در این منطقه هستند.
شهر یزد در یكی از مناطق بادخیز كشور قرار دارد اما مناطق اطراف آن كمتر این جریان را دارند. وجود بادگیر‌ها در این شهر شاهد این مدعا است.
همچنین وجود ارتفاعات، جریان باد و قنات‌ها یك شرایط بسیار مناسب را برای زندگی در این منطقه كویری بوجود آورده‌است.
تارنمای امرداد - علی ملک‌عباسی، زمین‌شناس پایگاه پژوهشی یزد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر