برای نخستین‌بار با انتشار مقاله‌ای، نزدیک به دو ماه پیش در پایگاه خبری «لایو ساینس» آمریکا، یافتن برجای‌مانده‌ی دیواری شگفت و بزرگ در گستره‌ی کرمانشاه خبرساز شد.
به گزارش ایسنا، لایو ساینس، که در واپسین گزارش‌های سالانه‌ی خود باارزش‌ترین‌های باستان‌شناسی جهان در سال ۲۰۱۹ را منتشر کرد، کشف این دیوار را نیز درشمار یافته‌های شگفت‌آور حوزه‌ی باستان‌شناسی در سال ۲۰۱۹ دانست.
دیواری که خبرها می‌گویند با بهره‌گیری از تصویرهای ماهواره‌ای بازمانده‌ی یک دیوار سنگی را در باختر(:غرب) ایران به درازای ۱۱۵ کیلومتر (۷۱ مایل) شناسایی کرده‌اند. دیواری که برجای‌مانده‌اش از کوهستان «بمو» در شمال آغاز می‌شود و تا نزدیکی روستای «ژاومرگ» در جنوب ادامه می‌یابد.
اما باستان‌شناسان هم هنوز نمی‌دانند آن را چه کسی و با چه آرمانی ساخته است. هر چند به‌سبب نگهداری نامناسب برجای‌مانده‌ی آن، پژوهندگان حتا از درازا، پهنا و بلندی (:ارتفاع) آن هم اطمینان ندارند. برپایه‌ی گمانه‌های کنونی چهار متر برای پهنا و نزدیک به سه متر درازا برایش گمان زده‌اند. اما نکته‌ی درخور نگرش آشنایی باشندگان نزدیک به دیوار است که آن را «گاوری» می‌نامند.
سجاد علی بیگی، باستان‌شناس و سرپرست تیم بررسی باستان‌شناسی شهرستان سرپل‌ذهاب و استادیار دانشگاه رازی کرمانشاه، در گفت‌وگو با ایسنا از چگونگی کشف این دیوار نزدیک به چهار سال پیش و همراه با گروه باستان‌شناس‌اش گفت: سال ۱۳۹۴ خورشیدی، گروهی از باستان‌شناسان ایرانی برای بررسی شهرستان سرپل ذهاب به باختر استان کرمانشاه رفتند که سرپرستی این گروه را من بر دوش داشتم. این بررسی باستان‌شناسی در بهمن و اسفند سال ۱۳۹۴ در گستره‌ی شهرستان سرپل ذهاب انجام شد. در پایان ۱۹۳ محوطه‌ی باستانی شناسایی شد که این دیوار یکی از آن‌ها بود. این دیوار در باختر شهرستان سرپل ذهاب جای گرفته است. ما سپس‌ها توانستیم با جست‌وجو در «گوگل ارث» تصویرهای ماهواره‌ای کرونا، امتداد دیوار را حتا در بیرون از گستره‌ی بررسی شده، شناسایی کنیم. تصویرهای ماهواره‌ای به ما نشان دادند که این دیوار روبه شمال و روبه جنوب ادامه پیدا کرده است و از شمال به کوه بمو در شهرستان ثلاث باباجانی و از جنوب تا نزدیک روستای ژاو مرگ در شهرستان گیلان غرب می‌رسید.
او با گفتن اینکه درازای دیوار بیش از ۱۱۵ کیلومتر بود و اگر بررسی پیاده‌ی ۱۵ کیلومتری هر روزه وجود داشت، بررسی و دیدن این دیوارنزدیک به ۱۰ روز زمان می‌بُرد، گفت: پیگیری‌های انجام شده نشان می‌دهد که دیوار به سوی شمال پس از گذر از کوه بمو به درون اقلیم کردستان عراق می‌رسد. با این‌همه، برپایه‌ی پیگیری‌های غیر رسمی و در گفت‌وگوهایی که با باستان‌شناسان کردستان عراق داشتیم، دریافتیم که این دیوار در گستره‌ی کردستان عراق هم ادامه دارد.
این باستان‌شناس با اشاره به بودن شماری استحکامات دفاعی در امتداد این دیوار، مانند دژ و ساخت‌وسازهایی که به‌گمان بسیار برای نگاهبانی و کنترلِ آمد و شد روی محدوده‌ی دیوار انجام شده است، افزود: این نمونه‌ها در تصویرهای ماهواره‌ای نیز به خوبی پیدا هستند. دژهایی که پیشینه‌ی آن‌ها نزدیک به دوره‌های اشکانی و ساسانی است.
علی بیگی در دنباله گفت: به قطعاتی از سفال به گونه‌ی پراکنده در کنار این بنا و درون قلعه‌ها و در امتداد دیوار برخورد کردیم که نشان می‌دهد به‌گمان فراوان دیوار باید در پیوند با استحکامات دفاعی پیرامون خود باشد. به هر روی، بحث در پیوند با تاریخ ساخت دیوار بسته به انجام کاوش‌های باستان‌شناسی است.
این باستان‌شناس در پایان، درباره‌ی شوند برگزیدن این دیوار به نام یکی از شگفت‌آورترین کشفیات باستان‌شناسی جهان، افزود: ساخت این دیوار از اراده‌ی مردمان و روستانشین و حتا اهالی یک شهر بیشتر بوده است. بنابراین، به دست یک فرمانروایی و با برنامه‌ریزی این دیوار ساخته شده است. برای ساخت یک دیوار که نزدیک‌به ۱۱۵ کیلومتر درازای آن تا کنون دیده شده است و دیواری که دستِ کم چهار متر ضخامت دارد، به‌گمان بسیار از میلیون‌ها متر مکعب سنگ بهره برده شده است. این کار به یک ساماندهی مدیریتی نیاز دارد و در زمان خود پروژه‌ای بزرگ و باارزش به‌شمار آمده است، از همین‌رو، لایو ساینس نام این دیوار شکوهمند را به عنوان یکی از یافته‌های مهم سال خود آورده است.
*یادآور می‌شود تصویر دیوار «گاوری» که در گزارش آمده، برای نخستین‌بار از سوی ایسنا منتشر شده است.
خبرنگار امرداد: بامداد رستگار
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر