ایران ما با گذشت میلیون‌ها سال دارای تمدنی ارزشمند است. در میان این تمدن کهن که پر است از شگفتی، از سازه‌های دست بشر گرفته تا طبیعت کهن که هر کدام داستانی پر رمز و راز دارند، برخی در جهان کهن‌ترین یا بلندترین، یا تنهاترین یا به‌گونه‌ای «ترین» هستند. در اینجا برخی از این «ترین» ها گرداوری شده است.
نخستین منشور حقوق بشر جهان در بابل
منشور حقوق بشر کوروش بزرگ یا استوانه‌‌ی کوروش، استوانه‌ای سفالین است که در سال ۵۳۹ پیش از میلاد به فرمان کوروش دوم هخامنشی شاهنشاه ایران ساخته شده و گرداگرد آن سخنان و فرمان‌های کوروش بزرگ به زبان و خط میخی اکدی (بابلی) نوشته شده‌است. این استوانه که «نخستین منشور حقوق بشر» در جهان است، در نیایشگاه اسگیله(معبد مردوک، خدای بزرگ بابلی) در شهر بابل پیدا شده‌است. نخستین‌بار از این منشور در زمان محمدرضا شاه پرده‌برداری شد. این منشور هم‌اكنون در موزه‌ی بریتانیا نگهداری می‌شود.
بلندترین بادگیر جهان در یزد
بادگیر باغ دولت‌آباد یزد با ۳۳ متر بلندا، بلندترین بادگیر جهان است. بادگیر ۸ سویه‌ی این باغ با چنین بلندایی در دنیا بی‌مانند است.
بادگیرها بخشی از سازه‌های مسكونی شهر یزد در گذشته بوده‌اند كه طبیعی‌ترین روش بهسازی هوای خانه‌ها به شمار می‌رفته و بر پایه‌ی تندی و سوی وزش باد در خانه‌های کهن و یا آب‌انبارهای یزد، طراحی می‌شدند.
بادگیرهای باغ دولت‌آباد، آب‌انبار كلیمیان، آب‌انبار شش‌بادگیری و هفت‌بادگیری عصرآباد و حسین‌آباد ارزشمندترین بادگیرهای یزد هستند.
نخستین انیمیشن جهان در شهر سوخته
پنج‌هزار سال پیش در «شهر سوخته»، هنرمند نقاش، روی یك جام سفالین نقشی از یك «بز» را کشید که این بز در پنج حركت، به سوی درختی راهی شده و از برگ آن می‌خورد. این نخستین‌باری بود كه در جهان باستان، «تصویر متحرك» پدید آمد.
تاكنون در روزگار پیش از تاریخ چنین تصاویری یافت نشده و نخستین‌بار این تصاویر در شهر سوخته دیده شده است. پژوهش‌ها نشان داده است كه این نگاره، کهن‌ترین ایده مردمان باستان برای نمایش «تصویر متحرك» و به گفتار امروزی، «انیمیشن» است.
گستره‌ی باستانی شهر سوخته در سیستان و بلوچستان امروزی در هزاره‌‌ی دوم و سوم پیش از میلاد، ساخته شده است.
کهن‌ترین سرو جهان در ابرکوه
کهن‌ترین سرو ایران و شاید هم جهان با پیشینه‌ای نزدیک به 4000 سال به گفته‌ی كارشناسان ژاپنی در شهر ابركوه در استان یزد است.
این درخت یکی از پیرترین جانداران جهان است. گرداگرد تنه‌‌ی این درخت در روی زمین، یازده‌ونیم متر است و بلندای آن ۲۵ تا ۲۸ متر برآورد شده‌است.
«حمدالله مستوفی» در کتاب «نزهت القلوب» که در سال ۷۴۰ مهی(:قمری) نوشته شده درباره‌‌ی ابرکوه می‌نویسد: «در آنجا سروی است که در جهان آوازه‌ای بسیار دارد... ». «الکساندر روف» از دانشمندان روسی عمر این سرو را بیش از ۴۰۰۰ سال می‌داند. برخی از استوره‌ها، کاشتن آن‌را به «زرتشت» نسبت می‌دهند و برخی نیز به «یافث»،پسر نوح.
بلندترین تاق طبیعی جهان در سوادکوه
بلندترین تاق طبیعی جهان دهانه‌ی غار اسپهبد خورشید در کوه‌های کناره‌ی خاوری(:شرقی) راه سراسری «سوادكوه» و تنگه «دوآب» است و در سال 1335 خورشیدی از سوی غارشناسان پیدا شد.
رخداد‌نگاران و پژوهشگران این اثر زیبایی طبیعی را با نام دژ افسانه‌ای می‌شناسند. این غار یكی از شاهكارهای طبیعی آفرینش است .
آثار باستانی در این غار، بازگوكننده‌ی آن است كه آنجا از جایگاه‌های مهم دفاعی و پناهگاه اسپهبدان مازندران بوده است.
درون غار به گونه‌ی تالار ساده و كم‌وبیش دایره‌شكلی است كه 19 متر و 75 سانتیمتر بلندا و 14 متر و 25 سانتیمتر پهنا داشته و فاصله‌ی میان كف و سقف آن به 15 متر می‌رسد. این تاق از تاق‌های نامی جهان است.
شگفت‌ترین بخش غار اسپهبد خورشید بنا و سمت چپ آن است كه كم‌وبیش دست نخورده مانده سالم بوده و با دقت در آنها می‌توان به چگونگی معماری این دژ كهن دست یافت.
کهن‌ترین خط جهان در جیرفت
گل‌نوشته‌های یافت شده در جیرفت و پیرامون هلیل‌رود، نشان از کهن‌ترین خط جهان دارد.
پیش از این، چنین می‌پنداشتند كه تمدن تاریخ جهان، از میان‌رودان(:بین النهرین) به دیگر سرزمین‌های جهان رفته اما پیداشدن این لوح‌ها در جیرفت نشان داد كه تمدن از سرزمین ایران به دیگر جاهای جهان گسترش یافته‌است.
تا پیش از پیدا شدن این گل‌نوشته‌ها تنها دو خط باستانی میخی و هیروگلیف به عنوان خط‌های باستانی شناخته می‌شد، اما خط‌های تمدن جیرفت که به گونه‌ی اشکال هندسی هستند، هیچ‌گونه برابری(:معادلی) برایشان نیست.
کهن‌ترین قانون نوشته‌شده‌ی جهان در شوش
کهن‌ترین قانون‌نامه‌ی مدنی که تمدن بشری می‌شناسد قانون «حمورابی» است، این پادشاه پس از آن‌که توانست از قبیله‌های پراکنده و ناتوان بابل، حکومت نیرومندی پدید آورد و آسایش نسبی را در بابل حکمفرما نماید، قانون‌نامه‌ی تاریخی خود را فرمود تا بنگارد.
حمورابی، ششمین شاه از سلسه‌ی آموری در سال‌های 1795 تا 1750 پیش از میلاد (نزدیک به 1300 سال پیش از كوروش) با اقتدار در میان‌رودان فرمان می‌راند. در گاهنمای حمورابی، دومین سال فرمانروایی وی، سالی خوانده شده كه «او قانون را بر زمین حاكم ساخت». بعدها، در میانه‌های حکمفرمایی حمورابی، قوانین وی بر سنگ‌نبشته‌ای به بلندای 2 متر و 25 سانتیمتر نگاشته شد. این سنگ‌نبشته كه تا سال 1160 پیش از میلاد در نیایشگاه خدای «خورشید و عدالت» در میان‌رودان نگهداری می‌شد، از سوی فرمانروای ایلام به شوش برده شد و سرانجام در سال 1902 در کندوکاوهای «دومورگان» در شوش ایران، یافت شد. این سنگ‌نوشته هم‌اكنون در موزه‌ی لوور پاریس است.
دراز‌ترین غار نمكی جهان در قشم
در فاصله‌ی 90 کیلومتری شهر قشم و در بخش انتهایی جنوب‌باختری(:غربی) جزیره کوه گنبدی‌شکلی به نام نمکدان به بلندای 237 متر از دریا هست که غار نمکدان در آن جای دارد. بخش جنوب‌خاوری(:شرقی) این گنبد با درازای 6400 متر «داز‌ترین غار نمكی جهان» شناخته می‌شود.
جریان آبنمک در کف غار، از چشم‌اندازهای دلپذیر غارهای نمکی جزیره‌ی قشم است. نم هوای جزیره و نفوذ آب در غار شوند فروچکیدن آبنمک اشباع‌شده بر بدنه‌ی قندیل‌ها می‌شود كه شکل آن را پیوسته دگرگون کرده یا قندیل‌های تازه‌ای می‌سازد.
غار نمكدان داراى یك دریاچه‌ی نمك به ژرفای یك متر در فاصله ۱۶۰ مترى دهانه‌ی ورودى است. این غار داراى چندین تالار بزرگ و كوچك است كه نخستین تالار آن در فاصله‌ی ۶۷۰ مترى ورودى آن است.
از دل کوه نمکدان یک جریان آب زیر زمینی همیشگی می‌جوشد كه راه را به بیرون می‌گشاید و پس از حل کردن نمک در راه خود، به گونه‌ی چشمه‌‌ی نمک در دامنه‌ی کوه نمایان می‌شود. این چشمه در گودال روبه‌روی خود، حوضچه‌ای طبیعی به رنگ سفید پدید می‌آورد. نمای این حوضچه از دور همچون برف زمستانی دیدنی است. این چشمه در همه‌ی سال جریان دارد.
تارنمای امرداد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر