روستای تاریخی وانشان گلپایگان در استان اصفهان با پیشینه‌ای سه‌هزارساله یکی از کهن‌ترین خاستگاه‌های تمدنی در فلات مرکزی ایران است.
روستای تاریخی وانشان
رد پای تاریخی دیرینه در جای‌جای این روستای زیبا، دیده می‌شود. در کنار بازمانده‌های تاریخی، درختی بسیار کهنسال با پیشینه‌ای نزدیک به هزار سال نیز استوار و سربلند ایستاده است که خود داستانی دیگر از تاریخ درازدامن این روستای کوچک را بازگو می‌کند. گویی تاریخِ زیست انسان چنان درهم فشرده شده است که در گستره‌ای به اندازه‌ی یک روستا جای بگیرد.
در میانه‌ی پاییز سال 1391 خورشیدی بود که غاری کهن در کوه «تیر» انشان پیدا شد. باستان‌شناسان پیشینه‌ی این غار را سه هزار ساله گمانه زدند. استخوان‌های انسان‌های کهن و ظرف‌های سفالی شکسته‌ی یافت‌شده دیرینگی غار را نمایان کرد. این غار هنگامی یافته شد که کارگران سرگرم راه‌سازی بودند. غار طبیعی وانشان که در دل کوه‌های این روستا از چشم‌ها پنهان شده بود اکنون جایی برای گردشگری و بهره‌مندی از زیبایی این روستا است.
در میانه‌ی پاییز سال 1391 خورشیدی بود که غاری کهن در کوه «تیر» انشان پیدا شد. باستان‌شناسان پیشینه‌ی این غار را سه هزار ساله گمانه زدند. استخوان‌های انسان‌های کهن و ظرف‌های سفالی شکسته‌ی یافت‌شده دیرینگی غار را نمایان کرد. این غار هنگامی یافته شد که کارگران سرگرم راه‌سازی بودند. غار طبیعی وانشان که در دل کوه‌های این روستا از چشم‌ها پنهان شده بود اکنون جایی برای گردشگری و بهره‌مندی از زیبایی این روستا است.
مردم وانشان به گویشی بسیار کهن که همانندی‌هایی با گویش مردم خوانسار دارد، سخن می‌گویند. در این گویش تکرار حرف «ژ» بسیار است که از ویژگی‌های زبان پارسی است.
آب و هوای دل‌انگیز و کوهستانی وانشان در پاکیزگی نمونه است. مردمان وانشان روستای خود را «وانشون» می‌خوانند. گویا وانشان به چم (:معنای) «آب خوب» است.
کوه بابا دودور شاه، چشمه‌ی لمبی، کوه دیگا، قلعه ماه‌نشان و آب انبار روستا از دیگر جاهای گردشگری وانشان است. از آب انبار وانشان تا 50 سال پیش همچنان بهره برده می‌شد. این آب‌انبار در یک فرسخی وانشان-گلپایگان جای گرفته است و پیشینه‌ی آن به روزگار صفویه بازمی‌گردد. مردم روستا در زمستان برف‌های پیرامون را انباشت و آب‌انبار را آکنده از برف می‌کردند. برف انبار شده در دو فصل بهار و تابستان استفاده می‌شد. شوربختانه بی‌توجهی‌ها سبب فروریختن بخشی از سقف آب انبارشد.
آب و هوای دل‌انگیز و کوهستانی وانشان در پاکیزگی نمونه است. مردمان وانشان روستای خود را «وانشون» می‌خوانند. گویا وانشان به چم (:معنای) «آب خوب» است.
کوه بابا دودور شاه، چشمه‌ی لمبی، کوه دیگا، قلعه ماه‌نشان و آب انبار روستا از دیگر جاهای گردشگری وانشان است. از آب انبار وانشان تا 50 سال پیش همچنان بهره برده می‌شد. این آب‌انبار در یک فرسخی وانشان-گلپایگان جای گرفته است و پیشینه‌ی آن به روزگار صفویه بازمی‌گردد. مردم روستا در زمستان برف‌های پیرامون را انباشت و آب‌انبار را آکنده از برف می‌کردند. برف انبار شده در دو فصل بهار و تابستان استفاده می‌شد. شوربختانه بی‌توجهی‌ها سبب فروریختن بخشی از سقف آب انبارشد.
وانشان دارای یک آب‌نما و سه رشته قنات است که آب کشاورزی این گستره را فراهم می‌کند. پیشه‌ی روستاییان وانشان کشاورزی است. انگور، سیب، زردآلو، خیار و سبزیجات از فرآورده‌های کشاورزی وانشان است. از گردو و بادام وانشان که آوازه‌ای بسیار دارد، نیز باید یاد کرد. انبوه باغ‌های گردوی وانشان چشم‌اندازی دلخواه و سرسبز به این روستا بخشیده است.
بافت کهن خانه‌های وانشان حال و هوایی کهن به آن داده است. مردم روستا هنوز هم از خاک و کاه برای بازسازی سقف خانه‌های خود بهره می‌گیرند و از به‌کارگیری شیروانی پرهیز دارند تا بافت آن دست نخورده بماند. سازه‌هایی در این روستا که چهار محله‌ی کهن دارد دیده می‌شود که پیشینه‌ای 400 ساله دارند. ارگ تاریخی «گوگد» (ارگ علیخانی)، در جاده‌ی گلپایگان به تهران، یکی از آن سازه‌های کهن است.
در وانشان اقامتگاه بوم‌گردی نیز هست. این اقامتگاه دژی تاریخی است با پیشینه‌ای 500 ساله با 5 برج نگاهبانی. دژ را بر بالای تپه‌ای ساخته‌اند. به تازگی گرمابه‌ای کهن یافته شده است که خود نشان دیگری است که دیرینگی روستای وانشان.
از آیین‌های خوراکی که در روستای وانشان انجام می‌شود می‌توان آیین رُب‌پزی را نام برد. خورشت فسنجان، اشکنه، کشک بادمجان، آش‌ترخینه و آلبالوپلو از غذاهای سنتی وانشان است.
بافت کهن خانه‌های وانشان حال و هوایی کهن به آن داده است. مردم روستا هنوز هم از خاک و کاه برای بازسازی سقف خانه‌های خود بهره می‌گیرند و از به‌کارگیری شیروانی پرهیز دارند تا بافت آن دست نخورده بماند. سازه‌هایی در این روستا که چهار محله‌ی کهن دارد دیده می‌شود که پیشینه‌ای 400 ساله دارند. ارگ تاریخی «گوگد» (ارگ علیخانی)، در جاده‌ی گلپایگان به تهران، یکی از آن سازه‌های کهن است.
در وانشان اقامتگاه بوم‌گردی نیز هست. این اقامتگاه دژی تاریخی است با پیشینه‌ای 500 ساله با 5 برج نگاهبانی. دژ را بر بالای تپه‌ای ساخته‌اند. به تازگی گرمابه‌ای کهن یافته شده است که خود نشان دیگری است که دیرینگی روستای وانشان.
از آیین‌های خوراکی که در روستای وانشان انجام می‌شود می‌توان آیین رُب‌پزی را نام برد. خورشت فسنجان، اشکنه، کشک بادمجان، آش‌ترخینه و آلبالوپلو از غذاهای سنتی وانشان است.
وانشان در 12 کیلومتری جنوب شهرستان گلپایگان و 15 کیلومتری شمال خوانسار جای دارد.
خبرنگار امرداد: سپینود جم
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر