تالاب گستره‌ای مردابی، آبگیر یا آبی است که آب‌های شور یا شیرین و ساکن دارد. تالاب‌ها جایی برای گردآمدن آب‌های رودخانه‌ها و چشمه‌ها است. افزون‌بر این که زیستگاهی برای گونه‌های پرندگان یا جانوران به‌شمار می‌رود. تالاب‌ها در برنامه‌های راهبردی اقتصادی و اجتماعی نقش بسیار تاثیرگزاری دارند.
در ایران تالاب‌های بسیاری هست که شماری از آنها تالاب‌های بین‌المللی شناخته می‌شوند. شماری از تالاب‌ها نیز در سیاهه‌ی تالاب‌های در معرض خطر شناسایی شده‌اند.
استان گلستان با گستره‌ی 20 هزارکیلومترمربع، در کناره‌ی دریای کاسپین جای گرفته است. تالاب‌های آلاگل، آلماگل، آجی‌گل و گمیشان این استان، درشمار تالاب‌های بین‌المللی شناخته می‌شوند. این تالاب‌ها که در دشت ترکمن صحرا و در بخش مرزی داشلی‌برون ایران و ترکمنستان جای گرفته‌اند، زیستگاهی برای پرندگان آبزی کوچ‌رو هستند. با آغاز فصل سرما این پرندگان از بخش‌های شمالی به سوی تالاب‌های استان گلستان کوچ می‌کنند و نیمی از سال را در آنجا بسر می‌برند. فلامینگو، قو، غاز، بالکان، حواصیل، چنگر، آبچلیک، اگرت‌ها، پرستوهای دریایی، سلیم و کاکایی‌ها، شماری از این پرندگان کوچ‌رو به شمار می‌روند. تالاب‌های استان گلستان جایی مناسب برای پرنده‌نگری است. از این‌رو آنها را به نام «بهشت طبیعت‌گردی» می‌شناسند. شوربختانه شکار بی‌رویه، چرای دام، وارد کردن گونه‌های بومی و بریدن درختان از شمار تهدید کنندهای تالاب‌های این استان است.
برای رسیدن به این تالاب‌ها باید راهی 80 کیلومتری شهر گنبدکاووس تا بخش مرزی داشلی‌برون در شمال این شهرستان را پیمود. گردشگران در این راه با طبیعتی بسیار زیبا و آکنده از گل‌های شقایق و گندمزارها روبه‌رو خواهند شد. فاصله‌ی تالاب‌های استان گلستان از یکدیگر بسیار نزدیک است. این نیز گفتنی است تالاب‌ها در نزدیکی بازارچه‌ی مرزی و گمرک اینچه‌برون جای گرفته‌اند و گردشگران می‌توانند از آن بازارچه‌ها دیدن کنند.
تالاب آلاگل: در شرق جاده‌ی اینچه‌برون آق قلا جای گرفته است و تا شهر گنبدکاووس 75 کیلومتر فاصله دارد. در زمان پُرآبی وسعت آن به 2 هزار و 500 هکتار می‌رسد. آلاگل دریاچه آب شور است از همین‌رو ماهی‌های آب شوری همانند ماهی سفید و کپور در این تالاب دیده می‌شوند. پیرامون این تالاب پوششی از نی و جگن و درختچه‌های گز دیده می‌شود. تالاب آلاگل همواره پذیرای پرندگان کوچ‌رو در زمستان است. سطح آب این تالاب درنوسان است.
تالاب آلماگل: در شمال روستای تنگلی جای گرفته است و با مرز ایران و ترکمنستان فاصله‌ی چندانی ندارد. این تالاب 207 هکتار است و ژرفای آن یک تا 5/1 متر می‌رسد. آلماگل در زبان محلی به معنی «دریاچه‌ی سیب» است. کم و بیش چهار گوش است و دریاچه‌ای سرشار از مواد نیروبخش (:مغذی). در پیرامون این تالاب پوششی از نی دیده می‌شود. در ضلع جنوبی و راه کانال ورودی آب به تالاب نیز پوشیده از جنگل‌های گز است. آب تالاب آلماگل به علت نزدیکی به رودخانه اترک، شیرین است.
آب و هوای تالاب آلماگل مدیترانه‌ای و گرم است و تابستان‌های خشک و گرم و زمستان‌های ملایم دارد. یکی از گیاهان شناور در این تالاب «بومادران آبی» است. گیاهان دیگری همانند چنگال آبی، جگن، نی، هفت‌بند، آلاله آبی و دوزیستانی چون قورباغه مردابی و وزغ سبز به فراوانی در آن دیده می‌شود. افزون بر این‌که زیستگاه پرندگان آبزی همانند باکلان، حواصیل خاکستری، اردک سرسیاه، اردک تاجدار، چنگر، غار پیشانی‌سفید و نمونه‌های دیگر است. 3 گونه ماهی کُلمه، سیاه‌ماهی و یرنوس در این تالاب دیده می‌شود که بومی تالاب‌اند. پیرامون آن نیز زیستگاه پستاندارانی مانند خرگوش، گربه‌دشتی، روباه سردُم سیاه و شغال و گراز است.
آب و هوای تالاب آلماگل مدیترانه‌ای و گرم است و تابستان‌های خشک و گرم و زمستان‌های ملایم دارد. یکی از گیاهان شناور در این تالاب «بومادران آبی» است. گیاهان دیگری همانند چنگال آبی، جگن، نی، هفت‌بند، آلاله آبی و دوزیستانی چون قورباغه مردابی و وزغ سبز به فراوانی در آن دیده می‌شود. افزون بر این‌که زیستگاه پرندگان آبزی همانند باکلان، حواصیل خاکستری، اردک سرسیاه، اردک تاجدار، چنگر، غار پیشانی‌سفید و نمونه‌های دیگر است. 3 گونه ماهی کُلمه، سیاه‌ماهی و یرنوس در این تالاب دیده می‌شود که بومی تالاب‌اند. پیرامون آن نیز زیستگاه پستاندارانی مانند خرگوش، گربه‌دشتی، روباه سردُم سیاه و شغال و گراز است.
تالاب آجی‌گل: یکی دیگر از تالاب‌های بخش داشلی‌برون است با گستره‌ای نزدیک به 350 هکتار. در بالادست آن دریاچه‌ای بسیار زیبا با گستره‌ی یکصد هکتار به نام نمک دیده می‌شود. این تالاب دو بخشی است. بخش باختری آن کم و بیش ژرف است. بخش شرقی آن نیز پوشیده از نی‌زار است. این تالاب‌ها از دید خاستگاه حیات وحش و حوزه گیاهان آبزی، دارای ارزش بسیار است. تالاب آجی‌گل زیستگاه مناسبی برای پرندگان، آبزیان، دوزیستان، خزندگان، صدف‌ها و پستانداران به شمار می‌رود. «آجی‌گل» در زبان محلی به معنی «دریاچه‌ی تلخ» است.
تالاب گمیشان: در 60 کیلومتری شمال غرب گرگان در غرب دشت ترکمن، حاشیه خاوری دریای کاسپین جای گرفته است. در این تالاب میتوان ۱۰۰ نوع پرنده نادر را تماشا کرد. از این‌رو ذخیره‌گاه باارزشی از گونه‌های پرندگان، آبزیان و گیاهان آبی است. این تالاب با مساحت حدود 30 هزار هکتار یک منطقه تفریحی است.
تالاب گمیشان افزون بر ارزش‌های اکولوژیکی، دارای ارزش‌های تفریحی است. از ویژگی‌های یگانه‌ای که تالاب گمیشان دارد اکوسیستم آن است که در آن انواع ماهیان، سخت‌پوستان، نرم‌تنان، دوزیستان، خزندگان و پرندگان دیده می‌شود. همچنین پایگاه پاییزی و زمستانی برخی از پرندگان نادر جهان نیز هست.
تالاب گمیشان افزون بر ارزش‌های اکولوژیکی، دارای ارزش‌های تفریحی است. از ویژگی‌های یگانه‌ای که تالاب گمیشان دارد اکوسیستم آن است که در آن انواع ماهیان، سخت‌پوستان، نرم‌تنان، دوزیستان، خزندگان و پرندگان دیده می‌شود. همچنین پایگاه پاییزی و زمستانی برخی از پرندگان نادر جهان نیز هست.
خبرنگار امرداد: بامداد رستگار
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر