استان لرستان 14 تالاب دارد که نامبردارترین آنها تالاب‌های یازده گانه‌ی پلدختر، تالاب بیشه دالان بروجرد و تالاب تنور شهر دورود است. این تالاب‌ها بیش از 2 هزار هکتار گستره دارند و از آن‌رو که در راه کریدور پرندگان کوچ‌رو جای گرفته‌اند ایستگاهی مناسب برای این پرندگان آبزی و تالاب‌زی است.
تالاب‌های لرستان زیستگاه امن پرندگان
استان لرستان 50 درصد گونه‌های پرندگان را در خود جای داده است و از این دید دومین استان کشور به شمار می‌رود که پذیرای چنین شمار پرندگانی است. پنج درصد این پرندگان کوچ‌رو هستند و در فصل‌های سرد به تالاب‌های استان می‌آیند.
تالاب‌های استان لرستان در پاکیزگی هوا، تخلیه آب‌های زیرزمینی و جلوگیری از رخنه‌ی آب‌های شور نقشی بسزا و مهم دارند. اما خطری که این تالاب‌ها را تهدید می‌کند دگرگونی کاربری آنها و تبدیل کردن تالاب‌ها به زمین‌های کشاورزی است. به ویژه صیفی‌کاری در بروجرد زیان‌های بسیاری به تالاب‌های این گستره زده است.
تالاب‌های استان لرستان در پاکیزگی هوا، تخلیه آب‌های زیرزمینی و جلوگیری از رخنه‌ی آب‌های شور نقشی بسزا و مهم دارند. اما خطری که این تالاب‌ها را تهدید می‌کند دگرگونی کاربری آنها و تبدیل کردن تالاب‌ها به زمین‌های کشاورزی است. به ویژه صیفی‌کاری در بروجرد زیان‌های بسیاری به تالاب‌های این گستره زده است.
پلدختر شهر تالاب‌های ایران
شهرستان پلدختر از شمال به شهر خرم‌آباد (مرکز استان) و از جنوب به استان خوزستان می‌رسد. این شهر هفت تالاب همیشگی و چهار تالاب فصلی دارد. از این‌رو به «شهر تالاب‌ها» آوازه پیدا کرده است. بر پایه‌ی بررسی‌های زمین‌شناسی، 11 هزار سال پیش زلزله‌ای به بزرگی هفت ریشتر لایه‌های سنگی رشته کوه کبیرکوه را بست و سبب بسته شدن رودخانه‌های سیمره و کشکان شد. پیامد این رویداد زمین‌شناسی پدید آمدن بیش از 50 تالاب در جای کنونی پلدختر شد. این تالاب‌ها در گذر سده‌ها خشک شدند. به گونه‌ای که اکنون تنها 11 تالاب آن به‌جای مانده است.
تالاب گُری بلمک
بزرگترین تالاب پلدختر «گُری‌بلمک» نام دارد و کوچکترین آن «گُری‌سیه» نامیده می‌شود. نام دیگر تالاب‌های این شهرستان در دنباله آمده است:
- تالاب‌های تکانه‌ی 1 و 2 که در جنوب لرستان و نزدیکی خوزستان جای دارد و در بلندی‌های چول شهرستان پلدختر است. ژرفای آن پنج متر و گستره‌ی آن پنج هکتار است و پوشیده از نی است.
- تالاب لفانه در سه کیلومتری جنوب باختری (:غربی) روستای میرآباد پلدختر با گستره‌ی 10 هکتاری که از دو تالاب تشکیل شده که با تپه‌ای از هم جدا شده است. آب این تالاب شیرین و زیستگاه حیواناتی چون زالو و لاک پشت است.
- تالاب زردابه با گستره‌ی دو هکتار.
- تالاب جمجمه؛ واژه جمجمه در گویش محلی به چم «جنبانه» است. به‌سبب متحرک بودن این تالاب به این نام خوانده شده است.
- تالاب تاف 1 و 2؛ با گستره‌ی 4 هکتار
- تالاب گُلم سوزه؛ با گستره‌ی دو هکتار
- تالاب پیکه؛ با گستره‌ی سه و نیم هکتار
- تالاب گری‌بلمک در هفت کیلومتری جنوب باختری پلدختر و در کنار روستای میرآباد جای دارد و 14 هکتار گستره دارد. اما شوربختانه پهنه‌ی بسیاری از آن به دست کشاورزان به کشتزار دگرگون شده است. این تالاب یکی از زیباترین تالاب‌های باختر کشور است و از دید گردشگری طبیعت و زیستگاه پرندگان ارزشمندی است.
در پیرامون همه‌ی تالاب‌های پلدختر پوشش گیاهانی چون بلمک، نی، بلوط، پونه، سرخس آبزی، شبدر، شقایق، خارشتر و بابونه دیده می‌شود. این تالاب‌ها در بخش گسترده‌ای از بلندی‌های مشرف به دشت جایدر و پیچ و خم‌های تنگ فنی جای دارند.
تالاب گری‌سیه نیز یک و نیم هکتار گستره دارد و پوشیده از نی است.
- تالاب لفانه در سه کیلومتری جنوب باختری (:غربی) روستای میرآباد پلدختر با گستره‌ی 10 هکتاری که از دو تالاب تشکیل شده که با تپه‌ای از هم جدا شده است. آب این تالاب شیرین و زیستگاه حیواناتی چون زالو و لاک پشت است.
- تالاب زردابه با گستره‌ی دو هکتار.
- تالاب جمجمه؛ واژه جمجمه در گویش محلی به چم «جنبانه» است. به‌سبب متحرک بودن این تالاب به این نام خوانده شده است.
- تالاب تاف 1 و 2؛ با گستره‌ی 4 هکتار
- تالاب گُلم سوزه؛ با گستره‌ی دو هکتار
- تالاب پیکه؛ با گستره‌ی سه و نیم هکتار
- تالاب گری‌بلمک در هفت کیلومتری جنوب باختری پلدختر و در کنار روستای میرآباد جای دارد و 14 هکتار گستره دارد. اما شوربختانه پهنه‌ی بسیاری از آن به دست کشاورزان به کشتزار دگرگون شده است. این تالاب یکی از زیباترین تالاب‌های باختر کشور است و از دید گردشگری طبیعت و زیستگاه پرندگان ارزشمندی است.
در پیرامون همه‌ی تالاب‌های پلدختر پوشش گیاهانی چون بلمک، نی، بلوط، پونه، سرخس آبزی، شبدر، شقایق، خارشتر و بابونه دیده می‌شود. این تالاب‌ها در بخش گسترده‌ای از بلندی‌های مشرف به دشت جایدر و پیچ و خم‌های تنگ فنی جای دارند.
تالاب گری‌سیه نیز یک و نیم هکتار گستره دارد و پوشیده از نی است.
تالاب بیشه دالان
تالاب بیشه دالان: این تالاب در جنوب خاوری (:شرقی) شهر بروجرد در دشت سیلاخور جای گرفته و گستره‌ای 913 هکتاری دارد. تالاب بیشه‌دالان پیش از این هزار و 560 هکتار گستره داشت که شوربختانه به سبب دگرگونی کاربری، پهنه‌ی آن کاهش یافته است. در گذشته تالاب بیشه دالان بزرگترین تالاب استان لرستان بود. نام بومی آن «بیشه دالون» است و یکی از باارزش‌ترین زیستگاه‌های گونه‌های جانوری به‌شمار می‌رود. گونه‌هایی از دوزیستان، پرندگان، خزندگان و پستانداران همچون مار، مرغابی، خرگوش، خرچنگ، حواصیل، گرگ، شغال و سگ آبی. گونه‌های گوناگون اردک نیز در این تالاب دیده می‌شوند. همانند: اردک‌های سرحنایی، غواص، خاکستری و سفید، عقاب طلایی و صحرایی در این تالاب زندگی می‌کنند.
تالاب بیشه دالان دربرگیرنده‌ی گونه‌های گیاهی همانند درختچه‌های گز و علفزارهای بوریا و همچنین جلبک‌های سبز است از این‌رو نقش به‌سزا و باارزشی در نگاهداری گونه‌های بسیار گیاهان و جانوران دارد.
این تالاب به سبب بهره‌برداری بی‌رویه از زمین‌ها و منابع آبی پیرامون آن و نیز روان شدن فاضلاب روستاهای نزدیک به درون تالاب، دچار دشواری‌های بسیاری شده است به‌گونه‌ای که تنها 79 هکتار آن به‌جا مانده است. اما بارندگی‌های بهار امسال بخش چشم‌گیری از تالاب را که به دست کشاورزان زیر کشت رفته بود، زیر آب بُرده و تالاب بیشه دالان را زنده کرده است. این تالاب می‌تواند با اندوختن حجم انبوهی از آب، از جاری شدن آب‌ها در زمین‌های پایین‌دست، زیان‌های جاری شدن سیلاب را به کمترین اندازه برساند.
تالاب بیشه دالان در شمار تالاب‌های کوهستانی ایران است.
تالاب بیشه دالان دربرگیرنده‌ی گونه‌های گیاهی همانند درختچه‌های گز و علفزارهای بوریا و همچنین جلبک‌های سبز است از این‌رو نقش به‌سزا و باارزشی در نگاهداری گونه‌های بسیار گیاهان و جانوران دارد.
این تالاب به سبب بهره‌برداری بی‌رویه از زمین‌ها و منابع آبی پیرامون آن و نیز روان شدن فاضلاب روستاهای نزدیک به درون تالاب، دچار دشواری‌های بسیاری شده است به‌گونه‌ای که تنها 79 هکتار آن به‌جا مانده است. اما بارندگی‌های بهار امسال بخش چشم‌گیری از تالاب را که به دست کشاورزان زیر کشت رفته بود، زیر آب بُرده و تالاب بیشه دالان را زنده کرده است. این تالاب می‌تواند با اندوختن حجم انبوهی از آب، از جاری شدن آب‌ها در زمین‌های پایین‌دست، زیان‌های جاری شدن سیلاب را به کمترین اندازه برساند.
تالاب بیشه دالان در شمار تالاب‌های کوهستانی ایران است.
تالاب تنور: این تالاب در شهرستان دورود زمانی آوازه‌ی بسیار داشت اما اکنون دچار کم‌آبی و خشکی است. این تالاب سال‌ها زیستگاه پرندگان بومی و کوچ‌رو و آبزیان بوده است. در دهه ی 80 با زه‌کشی و ایجاد کانال‌های طولانی، آسیب‌های جبران‌ناپذیر دید.
خبرنگار امرداد: بامداد رستگار
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر