استان هرمزگان دارای 35 تالاب است. از آن میان، 6 تالاب استان، بین‌المللی و حفاظت شده است و پهنه‌ای بیش از 15 درصد از مساحت همه‌ی تالاب‌های هرمزگان را دربرمی‌گیرد.
یکی از برتری‌های تالاب‌های استان هرمزگان بر دیگر تالاب‌های کشور، جای گرفتن در مسیر گذر آب‌های سیلابی به دریا است. افزون‌بر این که جنگل‌های حرا و مانگرو را در دل خود جای داده‌اند.
یکی از برتری‌های تالاب‌های استان هرمزگان بر دیگر تالاب‌های کشور، جای گرفتن در مسیر گذر آب‌های سیلابی به دریا است. افزون‌بر این که جنگل‌های حرا و مانگرو را در دل خود جای داده‌اند.
تالاب‌های استان هرمزگان در برابر دشواری‌هایی قرار گرفته‌اند که بر زیست آن‌ها آسیب‌های ویرانگری خواهد زد. کاهش بارندگی در سال‌های گذشته، یک نمونه از آن آسیب‌ها است. هرچند بارندگی‌های سال جاری جان تازه‌ای به تالاب‌ها بخشید. اما به‌هر روی، پدیده‌ی خشکسالی بر زندگی حیات‌وحش تالاب‌ها اثر گذاشته است.
ویران شدن جنگل و برداشت شاخ و برگ درختان برای فراهم کردن خوراک دام‌ها به دست بومیان نیز از دیگر دشواری‌های دست به‌گریبان تالاب‌های استان هرمزگان است. از میان رفتن گیاهان آبی، رشد خزه‌های ساحلی و مرگ ماهیان از دیگر پیامدهای آسیب‌رسانی به تالاب‌ها است.
توفان‌های حاره‌ای نیز بر تالاب‌های هرمزگان اثر ناخوشایندی گذاشته‌اند. این توفان‌ها که انرژی خود را از آب می‌گیرند، در گستره‌هایی پدید می‌آیند که آب و هوایی گرم و مرطوب دارند. توفان حاره‌ای تاثیر بسیاری بر اکوسیستم تالاب‌های استان داشته است. توفان‌های حاره‌ای گِل و لای را افزایش می‌دهند و بافت ساحلی را دگرگون می‌سازند. یک نمونه از این دگرگونی‌ها در سال 1386 و بر اثر توفان «گونو» پدید آمد. گونو، توفان چرخنده‌ی استوایی است که در آن سال، با سرعتی بیش از 200 کیلومتر بر ساعت گذر کرد و ویرانی‌هایی را برجای گذاشت.
در سال گذشته 700 سازه‌ی بزرگ و کوچک آبخیزداری (:تغذیه آب‌های زیرزمینی) در سرتاسر هرمزگان ایجاد شد که برای نگاهبانی از زیست‌بوم و جلوگیری از فرسایش خاک و تغذیه‌ی سفره‌های زیرزمینی، کارآمد هستند.
ویژگی شماری از تالاب‌های استان هرمزگان چنین است:
تالاب دلتای رود گز و حرا (خورآذینی)
تالاب دلتای رود گز و حرا؛ این تالاب که خورآذینی هم نامیده می‌شود، در سال 1352 در شمار تالاب‌های بین‌المللی شناخته شد. تالاب گز و حرا در 120 کیلومتری جنوب خاوری (:شرقی) بندرعباس، در میانه‌ی شهرستان سیریک و شهرستان جاسک، جای گرفته است و پهنه‌ای 28 هزار هکتاری دارد. خورآذینی از ارزشمندترین تالاب‌های هرمزگان به شمار می‌رود و دارای ویژگی یگانه‌ای است؛ بدین معنا که دو گونه گیاه حرا و چندل در آن رشد می‌کنند. این تنها تالاب استان است که چنین ویژگی گیاهی دارد. چندل گیاهی آبزی است که در لابه‌لای درختان حرا می‌روید و گیاه بومی سواحل خاوری آفریقا است. چندل نقش باارزشی در پدید آمدن چرخه‌های زیستی و باززندگی زیست‌بوم دارد و تا اندازه‌ی بسیاری جلوی فرسایش سواحل را می‌گیرد.
تالاب خور آذینی در شمار گستره‌های حاره‌ای (گرم و مرطوب) تا نیم‌حاره‌ای است و زیستگاه پرندگانی مانند پلیکان پاخاکستری، صدف‌خوار، عقاب خالدار، حواصیل و جغد ماهیگیر است.
تالاب خور آذینی در شمار گستره‌های حاره‌ای (گرم و مرطوب) تا نیم‌حاره‌ای است و زیستگاه پرندگانی مانند پلیکان پاخاکستری، صدف‌خوار، عقاب خالدار، حواصیل و جغد ماهیگیر است.
تالاب دلتای شور، شیرین و میناب
تالاب دلتای شور، شیرین و میناب؛ در 70 کیلومتری شرق بندرعباس در ساحل شمالی تنگه‌ی هرمز در خلیج‌فارس جای دارد و پهنه‌ای 4500 هکتاری دارد. اما در سال 1387 خورشیدی، محدوده‌ی آن به بیش از 78 هزار هکتار افزایش پیدا کرد. این تالاب ساحلی-دریایی دربردارنده‌ی دلتای (زمین مثلثی شکلی که از آبرفت رودخانه پدید آمده باشد) رود شور، شیرین و میناب است و جنگل‌های مانگرو با پهنه‌ای 1700 هکتاری در آن گسترده شده است. مانگرو گونه‌ای اکوسیستم است که مجموعه‌ای از گیاهان بی‌مانند و جانوران کمیاب را دربرمی‌گیرد. مانگرو در شمار پرمایه‌ترین (:غنی‌ترین) و بارآورترین اکوسیستم‌های جهان است. گفتنی است که میزان صید در جهان وابسته به اکوسیستم مانگرو است. همان‌گونه که اشاره شد، پهنه‌ی گسترده‌ای از تالاب دلتای شور، شیرین و میناب را توده‌های درخور توجهی از جنگل‌های مانگرو در بر گرفته است.
توده‌های انبوهی از آکاسیا (گیاه گل‌دار از تیره باقلاییان)، کهور (از درختان صحرایی)، کنار، گز و شماری درخت نخل، تالاب را پوشانده است.
این تالاب که در شمار گستره‌های حفاظت شده است، زیستگاه پرندگان آبزی و کنار آبزی همانند: پلیکان پاخاکستری، عقاب دریایی دُم‌سفید و صدف‌خور است. ارزش اقتصادی و اجتماعی تالاب یاد شده بسیار است و جایی برای صید آبزیان و سخت‌پوستان و پرورش میگو است. می‌توان گفت که زندگی روستاهای پیرامون آن بستگی به این تالاب دارد. دسترسی به تالاب دلتای شور، شیرین و میناب از راه جاده‌ی ساحلی بندرعباس به میناب است.
توده‌های انبوهی از آکاسیا (گیاه گل‌دار از تیره باقلاییان)، کهور (از درختان صحرایی)، کنار، گز و شماری درخت نخل، تالاب را پوشانده است.
این تالاب که در شمار گستره‌های حفاظت شده است، زیستگاه پرندگان آبزی و کنار آبزی همانند: پلیکان پاخاکستری، عقاب دریایی دُم‌سفید و صدف‌خور است. ارزش اقتصادی و اجتماعی تالاب یاد شده بسیار است و جایی برای صید آبزیان و سخت‌پوستان و پرورش میگو است. می‌توان گفت که زندگی روستاهای پیرامون آن بستگی به این تالاب دارد. دسترسی به تالاب دلتای شور، شیرین و میناب از راه جاده‌ی ساحلی بندرعباس به میناب است.
تالاب خورخوران
تالاب خورخوران؛ در میانه‌ی بندر لافت جزیره‌ی قشم و بندر خمیر جای گرفته است و پهنه‌ای 100 هزار هکتاری دارد. تالابی بین‌المللی است که از دو منطقه‌ی حفاظت شده‌ی حرا و حرای خورخوران شکل گرفته است. بیش از 120 گونه پرنده در این تالاب به‌سر می‌برند. مانند: کرکس، عقاب تالابی، پلیکان، اگرت ساحلی و عقاب ماهیگیر. افزون‌بر این که زیستگاه پستانداران دریایی همانند دلفین نیز هست.
تالاب شیدور
تالاب شیدور؛ جزیره‌ای غیرمسکونی است و چهارمین تالاب بین‌المللی استان هرمزگان است. تالاب شیدور در 170 کیلومتری شهرستان بندرلنگه و خاور جزیره‌ی لاوان در شمال خلیج‌فارس جای گرفته است.
تالاب شیدرو تنها آب‌سنگ مرجانی حفاظت شده‌ی ایران را دارد و در سیاهه‌ی ارزشمندترین آب سنگ‌های مرجانی اتحادیه بین‌المللی منابع طبیعی ثبت شده است. این آب‌سنگ‌ها جای مناسبی برای لانه‌سازی و تخم‌گذاری پرستوهای دریایی در فصل بهار است. افزون‌بر این که پرندگان همانند اگرت ساحلی و عقاب ماهیگیر در آن به فراوانی دیده می‌شوند.
آب‌سنگ، یا صخره آبی–دریایی، باریکه‌ای از صخره یا مرجان است که در نزدیکی سطح آب پدید می‌آید.
تالاب شیدرو تنها آب‌سنگ مرجانی حفاظت شده‌ی ایران را دارد و در سیاهه‌ی ارزشمندترین آب سنگ‌های مرجانی اتحادیه بین‌المللی منابع طبیعی ثبت شده است. این آب‌سنگ‌ها جای مناسبی برای لانه‌سازی و تخم‌گذاری پرستوهای دریایی در فصل بهار است. افزون‌بر این که پرندگان همانند اگرت ساحلی و عقاب ماهیگیر در آن به فراوانی دیده می‌شوند.
آب‌سنگ، یا صخره آبی–دریایی، باریکه‌ای از صخره یا مرجان است که در نزدیکی سطح آب پدید می‌آید.
تالاب لمبیر ملکی بستک
تالاب لمبیر ملکی بستک؛ این تالاب شگفت‌انگیز در جنوب دهستان کوخرد در شهرستان بستک در باختر استان هرمزگان جای دارد. «لمبیر» در گویش بومی به معنای تالاب است. این پدیده‌ی اکوسیستمی یکی از ارزشمندترین تالاب‌های استان است که در گستره‌ای بسیار خشک پدید آمده است. با این‌همه دو رودخانه‌ی فصلی «درواه سه‌چکی» و «درواه پشتخه‌باپیر» به این تالاب می‌ریزند و بدین سبب نیزارهای گسترده‌ای در آن دیده می‌شود.
گونه‌های گیاهی کمیابی تالاب لمبیر را سرشار از گوناگونی کرده است. افزون بر این که زیستگاه گونه‌ای از روباه است که در تپه‌های پیرامون تالاب زندگی می‌کنند؛ هرچند صید بی‌رویه، آن‌ها را در آستانه‌ی نابودی قرار داده است. مرغابی، قُمری، کراشکین (گونه‌ای دُم‌جنبانک) و انواع مارمولک از دیگر گونه‌های جانوری تالاب لمبیر به شمار می‌روند.
بیشترین ژرفای لمبیر ملکی در زمان‌های پُرآب دو متر است.
گونه‌های گیاهی کمیابی تالاب لمبیر را سرشار از گوناگونی کرده است. افزون بر این که زیستگاه گونه‌ای از روباه است که در تپه‌های پیرامون تالاب زندگی می‌کنند؛ هرچند صید بی‌رویه، آن‌ها را در آستانه‌ی نابودی قرار داده است. مرغابی، قُمری، کراشکین (گونه‌ای دُم‌جنبانک) و انواع مارمولک از دیگر گونه‌های جانوری تالاب لمبیر به شمار می‌روند.
بیشترین ژرفای لمبیر ملکی در زمان‌های پُرآب دو متر است.
خبرنگار امرداد: بامداد رستگار
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر