۱۰ دی ۱۳۹۸

مهر باستانی چهارهزار ساله‌ی لرستان، نماد نگاهبانی از جانوران

کنشگران میراث‌فرهنگی و محیط زیست لرستان، با ساخت مولاژ از یک مُهر باستانی چهار هزار ساله‌ی لرستان، درخواست کردند تا از تصویر نگاشته‌شده روی این مُهر باستانی که می‌توان آن را «ویردار» نامید به عنوان نماد محیط زیست کشور بهره برده شود.
رونمایی از مُهر چهار هزار ساله‌ی لرستان

ایران من - تنها آب‌سنگ‌های مرجانی ایران در تالاب‌های هرمزگان

استان هرمزگان دارای 35 تالاب است. از آن میان، 6 تالاب استان، بین‌المللی و حفاظت شده است و پهنه‌ای بیش از 15 درصد از مساحت همه‌ی تالاب‌های هرمزگان را دربرمی‌گیرد.
یکی از برتری‌های تالاب‌های استان هرمزگان بر دیگر تالاب‌های کشور، جای گرفتن در مسیر گذر آب‌های سیلابی به دریا است. افزون‌بر این که جنگل‌های حرا و مانگرو را در دل خود جای داده‌اند.

دیوار کهن «گاوری» در فهرست Live Science سال 2019

برای نخستین‌بار با انتشار مقاله‌ای، نزدیک به دو ماه پیش در پایگاه خبری «لایو ساینس» آمریکا، یافتن برجای‌مانده‌ی دیواری شگفت و بزرگ در گستره‌ی کرمانشاه خبرساز شد. 

۹ دی ۱۳۹۸

ایران من - تالاب‌های همدان گذرگاه کمیاب‌ترین پرندگان کوچ‌رو

استان همدان دارای  27 تالاب است که از این میان پنج تالاب طبیعی و چهار تالاب نیز در بخش شکار ممنوع جای می‌گیرد. در این تالاب‌ها بیش از 40 گونه پرندگان در آبگیرها و کنار آبگیرها شناسایی شده است. هر ساله پرندگان کوچ‌رو در فصل کوچ به سوی تالاب‌های استان همدان می‌آیند.

بزرگداشت یعقوب لیث و رستاخیز زبان پارسی

همایش بزرگداشت یعقوب لیث صفاری و آغاز رستاخیز زبان پارسی با عنوان «پارسی زبان» از سوی بنیاد فرهود و خانه‌ی اندیشمندان علوم انسانی و با همکاری انجمن‌های همسو سه‌شنبه، دهم دی‌ماه 1398 خورشیدی، از ساعت 16 تا 20 در تالار فردوسی خانه‌ی اندیشمندان علوم‌ انسانی برگزار می‌شود.
دکتر محمدتقی رخشانی، دکتر یعقوب زلقی، دکتر یعقوب یسنا، دکتر اصغر دادبه و دکتر محمد بقایی (ماکان) در این نشست سخنرانی می‌کنند.

۸ دی ۱۳۹۸

کهن‌دژ، از بازمانده‌های باستانی شهرستان شیراز

کهن‌دژ یا دژ فهندژ از نام‌های این یادمان باستانی است که به دژ بندر نیز، نامدار است. این یادمان ملی از بازمانده‌های باستانی شهرستان شیراز است که در بلوار بوستان قرار دارد.

۷ دی ۱۳۹۸

پژوهش در گویش سنگسری به شناخت زبان ایران باستان می‌انجامد

زبان سنگسری از زبان‌های کمتر شناخته‌شده‌ی ایران است. این زبان را از زیر شاخه‌های زبان ایرانی شمال‌غربی (پهلوی اشکانی) می‌دانند. نوشتار و خطی از زبان کهن سنگسری به‌جای نمانده است.

دکتر احمد صداقتی در کتاب نوجویانه‌ی «دیپایین سنگسری» به ابداع شیوه‌ی نگارشی پرداخته است که برپایه و بنیاد دبیره‌ی اوستایی است. روش او راه تازه‌ای برای نگارش واکه‌های(:حروف) هشت‌گانه‌ی زبان سنگسری است. پس او را باید آغازگر و بنیان‌گذار این شیوه‌ی نگارشی دانست.

۴ دی ۱۳۹۸

گذری در تاریخ – بخش چهارم جنایات تازیان و حملات به ایران

آسیبهای زبان تازی بر زبان پارسی

جاوید اشکانی: آیا زبان پارسی زبانی استوار است و توانایی‌ واژه‌سازی دارد؟ و یا وارون آن، ناتوان از واژه‌سازی است؟ اگر پاسخ پرسش نخست «آری» باشد، پس چرا این همه واژه‌های تازی در نوشتارگان روزانه، آن هم از سوی نویسندگان، ترزبانان (مترجمان)، دیده می‌شود؟ آیا نویسنده و ترزبان نمی‌تواند از زبان پارسی (نه فارسی) و واژه‌های برساخته‌ی آن در نوشتار و گفتار بهره گیرد؟

ایران من - درنای سفید روسیه مهمان تالاب فریدون‌کنار

استان مازندران بیش از 800 تالاب و آب‌بندان دارد. تالاب‌های مازندران هر ساله میزبان 800 هزار تا یک میلیون پرنده‌ی کوچ‌رو است که از سرزمین‌های سرد زمستانی راهی این گستره از کشورمان می‌شوند.

معدن سنگ هخامنشی «مَجدآباد»، گنجینه‌ی پنهان ایران

معدن سنگ روستای مَجدآباد در شهر مَرودشت، یکی از گنجینه‌های ارزشمند فرهنگی پنهان ایران است که شهریاران هخامنشی برای ساخت میراث جهانی پارسه از آن بهره برده‌اند.

۱ دی ۱۳۹۸

ایران من - عروس تالاب‌های ایران در سیستان و بلوچستان

استان سیستان و بلوچستان دارای تالاب‌های ارزشمندی است که در زندگی و گذران مردم آن گستره نقش گران‌بهایی دارند. تالاب‌های سیستان و بلوچستان در کنار دریاچه‌ی هامون از سرمایه‌های بی‌مانند کشور جای گرفته‌اند. خشکسالی‌های پی در پی و نابسامانی‌های مدیریتی به تالاب‌های استان آسیب زده است. 
تالاب جازموریان، سیستان و بلوچستان
 تالاب جازموریان، سیستان و بلوچستان

«دی»، ماه اندیشه‌ی فرداهای سرد زمستان

در گاهنمای خورشیدی سرآغاز زمستان چهارفصلی و دهمین ماه سال به نام «دی» نامور است.
«دی» در اوستا به گونه‌ی «دتهوش» Dathush یا «دذوه» Dadhvah آمده که معنی آن دادار، آفریدگار و آفریننده است. دی همواره یکی از فروزه‌های(:صفت‌های) اهورامزدا به شمار می‌آید. چنان‌که در آبان‌یشت بند 17، مهریشت بند ۵۰، فروردین‌یشت بندهای ۸۳ و ۱۵۷ و رام‌یشت بند ۴۴ دیده می‌شود.

۳۰ آذر ۱۳۹۸

شــب یلدا نور اَفشان بــاد!

پيش گفتار: ناميدن "شب یلدا" یا "شب چله" به نام "نخستين شب زمستان" و يا "درازترين شب سال" تنها برای نيم گوی اپاختری (نيم کره شمالی) زمين درست است. برای کسانی که در نيم گوی اواخشتری (نيم کره جنوبی) زمين زندگی می کنند، اين شب نه تنها نخستين شب زمستان و يا درازترين شب سال نيست، چه بسا نخستين شب تابستان و يا کوتاه ترين شب سال است. ولی اين فرهنگ برگرفته از ايران باستان است و ايران در نيم گوی اپاختری زمين جای دارد. بنابر اين، برای کسانی که به اين فرهنگ باور دارند، در هر کجای جهان که باشند اين واژگان پذيرفتنی است و آيين شب چله را با شکوه فراوان بر گزار می کنند.

بسیاری از آیین‌های جشن کریسمس برگرفته از فرهنگ باستانی ایران و شب چله است

شب‌ چله‌، پیروزی نور و روشنایی بر سیاهی و تاریکی شب‌ بر شما ایرانیان و دوستداران فرهنگ و آیین نیک نیاکان ایرانی، همایون باد.

شب چله، شب زایش مهر و خورشید


شب چله‌ست می ومطرب بیارید
که این رسم کهن را پاس داریم
به آداب خوش پیشینیانی
به ماست آیین پیشین زنده داریم
به پا داریم رقص و پایکوبی
به دل‌ها بوته شادی بکاریم

۲۸ آذر ۱۳۹۸

چپ گرایی و اسنادی از آدم خوری و کشتار، بخش دوم - گزارشی گمان شکن از خسرو فروهر

- شباهتها و دلایل همکاری اسلام گرایان و چپ گرایان
- کشتار های میلیونی در چین و همکاری چپ ایرانی مانند خانبابا تهرانی با آنها از رادیو پکن با هدف ایجاد حکموت مائوییستی در ایران

۲۷ آذر ۱۳۹۸

تالاب‌های آذربایجان غربی، گذرگاه پرندگان کوچ‌رو جهان

آذربایجان غربی یکی از هفت دهلیز (:کریدور) مهم گذر پرندگان کوچ‌رو جهان، به‌ویژه در فصل زمستان است. این استان با 13 تالاب همیشگی (:دائمی) و 17 تالاب فصلی، زیستگاهی باارزش برای پرندگان و جانورانی است که در تالاب‌ها و پیرامون آن‌ها زندگی می‌کنند. در این تالاب‌ها بیش از 140 گونه پرنده‌ی آبزی دیده شده است. از این‌رو، برپایه‌ی آمارها، 55 درصد گونه‌های پرندگان کشور در این استان زیست می‌کنند.

اسپهبد خورشید؛ غاری تنیده با تاریخ طبرستان

غار اسپهبد خورشید یا کرکیل‌دژ یا کیجاکچال بر سر راه سوادکوه به تهران در ناحیه دوآب در 19 کیلومتری جنوب شهر پل‌سفید در شهرستان سوادکوه استان مازندران در مسیر قلعه کنگلو جای دارد. این غار بر سینه‌ی لردکمر نشسته و در متن‌های تاریخی به نام «طاق عایشه گرگیلی‌دژ» نیز خوانده شده ‌است. در زبان مردم منطقه‌ی سوادکوه این غار به نام لاپ‌ کمر نام‌ور است. همچنین مردم روستاهای پیرامون این غار را به نام «دیوکالی» به معنای «لانه‌ی دیو» می‌شناسند.
غار اسپهبد خورشید

۲۶ آذر ۱۳۹۸

زیستگاهی با پیشینه سه هزار ساله‌ در روستای وانشان

روستای تاریخی وانشان گلپایگان در استان اصفهان با پیشینه‌ای سه‌هزارساله یکی از کهن‌ترین خاستگاه‌های تمدنی در فلات مرکزی ایران است.  
روستای تاریخی وانشان

رستنی‌های زیست‌بوم ایران - گیاه ایرانی با نام مغولی

چنان‌که می‌دانیم هر رستنی و گیاهی، بومی سرزمینی است و نامی که در آن سرزمین به آن رستنی داده شده، با خود به سرزمین‌های بی‌گانه می‌برد. زیست‌‌بوم ایران نیز جدا از این سخن نیست. در پهنه‌ی سرزمین ایران، گیاهان و رستنی‌های بسیاری وجود دارند که برخی بومی فلات ایران بوده و از ایران به دیگر سرزمین‌ها رفته است و برخی میهمان بوده و از سرزمین‌های دیگری به زیست‌بوم ایران وارد شده‌اند. در سلسله نوشتاری که بخش «نخست» آن پیش روی شماست، کوشش خواهیم کرد تا پیشینه‌ی برخی از این رستنی‌ها را مورد واکاوی قرار دهیم ...

۲۵ آذر ۱۳۹۸

ایران من - تالاب گاوخونی اصفهان، نگین تالاب‌های ایران

تالاب گاوخونی یکی از 18 تالاب بین‌المللی ایران است که در گستره‌ای گرم و کویری جای دارد. این تالاب که یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری ایران است، پهنه‌ای 476 متر مربعی دارد و در فاصله‌ی 140 کیلومتری جنوب خاوری (:شرقی) اصفهان و 30 کیلومتری شهر ورزنه جای گرفته است. تنها 50 کیلومتر مربع از این تالاب آب دارد و بخش‌های دیگر آن خشک است. ژرفای گاوخونی نزدیک به یک متر است و آب جاری در آن از بلندی‌های زردکوه بختیاری سرچشمه می‌گیرد. در گسترده‌ترین بخش، پهنای تالاب نزدیک به 45 کیلومتر و درازای آن 25 کیلومتر است.

نمونه هایی از بر«ترین» های جهان در ایران زمین

ایران ما با گذشت میلیون‌ها سال دارای تمدنی ارزشمند است. در میان این تمدن کهن که پر است از شگفتی، از سازه‌های دست بشر گرفته تا طبیعت کهن که هر کدام داستانی پر رمز و راز دارند، برخی در جهان کهن‌ترین یا بلندترین، یا تنهاترین یا به‌گونه‌ای «ترین» هستند. در اینجا برخی از این «ترین» ها گرداوری شده است.

۲۳ آذر ۱۳۹۸

رازهای ایران باستان در دامن گاه‌شماری لکی

ایرانی‌ها‌ در درازنای زمان برای هماهنگی با رخدادهای کیهانی و دگرگونی فرگردها، گاهشماری‌ها‌یی را بنیاد نهاده‌اند تا بتوانند بهترین سنجش را برای انجام کارهای روزمره داشته باشند. این گاهشماری‌ها‌ هرکدام شیوه‌ها‌ی اندازه‌گیری خود را داشته‌اند. از شناخته‌شده‌ترین آن‌ها میتوان گونه‌ها‌ی ميترايي، فرس باستان، یزدگردی، طبری، هجری مهی، جلالی و هجری خورشیدی را برشمرد.

ایران من - تالاب‌های لرستان؛ ایستگاه پرندگان آبزی

استان لرستان 14 تالاب دارد که نامبردارترین آن‌ها تالاب‌های یازده گانه‌ی پلدختر، تالاب بیشه دالان بروجرد و تالاب تنور شهر دورود است. این تالاب‌ها بیش از 2 هزار هکتار گستره دارند و از آن‌رو که در راه کریدور پرندگان کوچ‌رو جای گرفته‌اند ایستگاهی مناسب برای این پرندگان آبزی و تالاب‌زی است.
تالاب‌های لرستان زیستگاه امن پرندگان
تالاب‌های لرستان زیستگاه امن پرندگان

۲۱ آذر ۱۳۹۸

تأملات بهنگام؛ حق شورش و قدرتِ «با هم بودن»

- تا پیش از رخدادهای دی ماه ۹۶ و آبان ۹۸، نقطه ارجاع اعتراضات پراکنده گروه‌های ناراضی جامعه، اغلب داخل نظام جمهوری اسلامی قرار می‌گرفت و معمولا اصلاح‌طلبان درون حاکمیت، میوه‌چین آن نارضایی‌ها بودند. در سال‌های اخیر اما شورش چندباره جان‌ به‌ لب‌ رسیدگان جامعه، نقطه ارجاع را به بیرون از گفتمان فاسد اصلاح‌طلبی/ استمرارطلبی کشانده و باعث شده که گفتمان اصلاح‌طلبی حکومتی با سرعتی چشمگیر رسواتر و ناتوان‌تر شود.

چپ گرایی و اسنادی از آدم خوری و کشتار، بخش نخست - گزارشی گمان شکن از خسرو فروهر

۱۸ آذر ۱۳۹۸

نگرانی‌ها درباره‌ی سرنوشت ایوان کسری

نگرانی‌ ها از سرنوشت ناروشن بخشی ارزشمند از تاریخی پیوسته ولی جدا افتاده از جغرافیای کنونی ایران، از تاق سربلند کسرا، ادامه دارد و سکوت خبری از پیگیری مرمت آن بر این نگرانی‌ها دامن زده است.

در ایران اشغالی - چپاول‌گران یکی از گوردخمه‌های 2000 ساله لانه‌ی طاووس را شکستند

چپاول‌گران یادمان‌های تاریخیفرهنگی، یکی از گوردخمه‌های نامدار به «لانه‌ی طاووس» در شهر مرودشت را با تجهیزات و دست‌افزارهای حرفه‌ای شکسته و به آن آسیب‌های برگشت‌ناپذیری را وارد آورده‌اند.

۱۷ آذر ۱۳۹۸

ایران من - پاییز در جنگل‌های شمال ایران

پاییز این فصل رویایی و دل‌انگیز فرشی از نقش و رنگ را بر طبیعت زیبا گسترانیده و در هر جایی از ایران به‌گونه‌ای چشم‌نوازی می‌کند.
زیبایی پاییز در بخش‌های شمالی کشور جلوه‌ای بی‌مانند دارد. فرتورهایی از پاییز زیبای جنگل‌های ساری را در آذرماه امسال ببینید.

ایرانیان وامدار فردوسی و شاهنامه‌ هستند

نشر ترنگ با همکاری کانون مینوی‌خرد و خانه‌ی اندیشمندان علوم انسانی، برگزارکننده‌ی نشست رونمایی از کتاب «جامع‌ترین شاهنامه‌ی فردوسی به نثر» بود. این کتاب سه جلدی با نثرگردانی مصطفی جمشیدی به‌تازگی چاپ و پخش شده است و ساده‌نویسی شاهنامه را آغاز تا پایان دربردارد.
مصطفی جمشیدی، نویسنده‌ی کتاب شاهنامه به نثر، در آغاز سخنانش به آشنایی خود با شاهنامه و انگیزه‌ای که برای نثرگردانی آن داشته است، پرداخت و گفت:

۱۶ آذر ۱۳۹۸

بی ریشۀ «ما» ساقۀ «من» خشکیده است

کورش جنتی: رودکی از پنجکنت، جایی در تاجیکستان امروزی، اَنوری از اَبیورد، جایی در ترکمنستان امروزی، مولوی از بلخ، جایی در افغانستان کنونی، خاقانی از شِروان، و نظامی از گنجه، جایی در اران یا جمهوری آذربایجان کنونی، ادیب پیشاوری و اقبال لاهوری از جایی در پاکستان کنونی، خواجه عبدالله انصاری از هرات، جایی در افغانستان کنونی، دولتشاه سمرقندی از سمرقند، جایی در ازبکستان کنونی، امیرخسرو دهلوی از هندوستان کنونی، و فردوسی و حافظ و سعدی و شمس تبریزی از ایران کنونی و …

ایران من - تالاب میقان اراک، زیستگاهی برای دُرناها

تالاب گستره‌ای مردابی، آبگیر یا آبی است که آب‌های شور یا شیرین ساکن و دارد. تالاب‌ها جایی برای گردآمدن آب‌های رودخانه‌ها و چشمه‌ها است. افزون‌بر این که زیست‌گاهی برای گونه‌های پرندگان یا جانوران به‌شمار می‌رود. 
در ایران تالاب‌های بسیاری هست که شماری از آن‌ها تالاب‌های بین‌المللی شناخته می‌شوند. شماری از تالاب‌ها نیز در سیاهه‌ی تالاب‌های در معرض خطر شناسایی شده‌اند.

۱۴ آذر ۱۳۹۸

پاسخی به رزم ناوهای زنگزده تبلیغاتی از موسوی تا میلانی - گزارشی کمان شکن با خسرو فروهر

ایران من - تالاب‌های چهارمحال‌و‌بختیاری، شاهراه گذر پرندگان کوچ‌رو

تالاب‌های استان چهارمحال و بختیاری یکی از زیباترین زیست‌بوم‌های ایران به شمار می‌روند. در این استان شش تالاب کم‌مانند دیده می‌شود: تالاب‌های سولگان، چغاخور، گندمان، دهنو، چال‌تر و چال‌خشک. یکی از ویژگی‌های این تالاب‌ها جای گرفتن آن‌ها در بلندای بیش از دو هزارمتری است. ارزش آن‌ها از دید زیست‌بومی و ظرفیت‌های گردشگری (اکوتوریسمی) نیز بسیار است.
تالاب چغاخور چهارمحال و بختیاری

۱۱ آذر ۱۳۹۸

1088 سال پیش در چنین روزی - آزادسازی اصفهان از دست تازیان به رهبری مرداویز زیاری

در چنین روزی، 11 آذرماه سال 1490 شاهنشاهی برابر با دوم دسامبر سال 931 میلادی، مرداویز زیاری پس از بیرون راندن عوامل و نظامیان خلیفه عباسی از کاشان، همدان، و دیگر شهرهای مرکزی ایران، و درهم کوبیدن آنان در نبردی در 49 کیلومتری اصفهان وارد این شهر شد و آن را پایتخت همه ایران اعلام کرد.

۱۰ آذر ۱۳۹۸

ایران من - تالاب‌های استان گلستان

تالاب گستره‌ای مردابی، آبگیر یا آبی است که آب‌های شور یا شیرین و ساکن دارد. تالاب‌ها جایی برای گردآمدن آب‌های رودخانه‌ها و چشمه‌ها است. افزون‌بر این که زیست‌گاهی برای گونه‌های پرندگان یا جانوران به‌شمار می‌رود. تالاب‌ها در برنامه‌های راهبردی اقتصادی و اجتماعی نقش بسیار تاثیرگزاری دارند.تالاب گمیشان گلستان