پس از آنکه ششصد متر لوله‌گذاری آب در خیابان مشتاق دوم اصفهان به‌سوی باختر (:شرق) به دلیل نجات‌بخشی آثار تاریخی تپه جی و بخش شمالی تپه اشرف متوقف شد، سرپرست هیات باستان‌شناسی این تپه تاریخی از کشف چاه سنگی ساسانی به ژرفای شش متر، سفال‌های سالم سلجوقی، آل بویه و قطعات سفال‌های اشکانی و ساسانی خبر داد.
به گزارش ایرنا، علیرضا جعفری‌زند، سرپرست هیات باستان‌شناسی تپه اشرف، با اشاره به یافته‌های باستان‌شناسی این تپه از دوران هخامنشی تا سده دوازدهم گفت: «در گمانه‌زنی‌ها یک چاه سنگی مربع شکل پیدا شده که به لحاظ شکل و فرم فیزیکی بسیار ارزشمند است. این چاه در صخره سنگی تراشیده شده است و شش متر عمق دارد».
آن‌گونه که این باستان‌شناس گفت، سفال‌های ارزشمندی در شش متر ارتفاع چاه سنگی کشف شد که به لحاظ تاریخ‌گذاری اهمیت قابل توجهی دارد. کاوش‌ها در سال 89 در تپه اشرف آغاز و تا 6 فصل پیش رفت. حالا با عملیات نجات‌بخشی شواهد تاریخی دو تپه جی و اشرف در حین اجرای طرح لوله‌گذاری آب به‌سوی شرق شواهد با اهمیتی یافت شد که می‌تواند در راستای کاوش‌های فصل هفتم قرار گیرد.
در گمانه‌زنی‌های اخیر سفال‌های سالمی به دست آمده که کم‌پیشینه بوده است و برای تاریخ‌گذاری محوطه باستانی تپه اشرف و تپه جی اهمیت زیادی دارد. آن‌گونه که این باستان‌شناس بازگو کرده است آثار به‌دست آمده در راستای خیابان مشتاق دوم اصفهان در بخش شمالی تپه اشرف بیشتر متعلق به دوره‌های تاریخی باستان تا سده‌ی پنجم مهی (:قمری) است.
جعفری‌زند با پافشاری بر ارزش تپه اشرف و تپه جِی به عنوان شناسنامه‌ی تاریخی شهر اصفهان گفت: «تپه اشرف و تپه جی با یکدیگر در ارتباط بوده‌اند و جز یک حوزه فرهنگی هستند اما جاده مالرویی که در پهلوی دوم تبدیل به خیابان آسفالت شد و در دهه 60 خورشیدی با تخریب چهار هزار مترمربع از تپه اشرف باند دوم خیابان ایجاد شد، این دو تپه را از یکدیگر جدا کرد».
پیوستگی شواهد تاریخی در ضلع شمالی تپه اشرف
وی چنین باور دارد که در پهنه‌ی کنونی خیابان مشتاق نشانه‌ها و پیوستگی آثار تاریخی وجود دارد و به همین دلیل در هنگام اجرای طرح لوله‌گذاری آب به پیشنهاد او بخش‌هایی از خیابان مشتاق دوم گمانه‌زنی شده است. دستاوردهای جعفری‌زند در این گمانه‌زنی نشان از یقین حاصل شدن از پیوستگی شواهد تاریخی دوران پیش از اسلام در این محدوده از شهر اصفهان است.
به گفته‌ی سرپرست هیات باستان‌شناسی تپه اشرف یافته‌ها در گمانه‌زنی‌های اخیر در راستای گاه‌نگاری‌های تاریخی و یافته‌های فصل‌های پیشین تپه تاریخی اشرف است.
سطح گمانه‌زنی‌های هیات باستان‌شناسی، حاشیه خیابان مشتاق در مقابل تپه اشرف است. جعفری‌زند در ادامه گفت: «در جهت لوله گذاری آب در کف خیابان به آثاری برخورد کرده‌ایم که در فصول گذشته یافت نشده بود و به همین دلیل باید این گمانه‌زنی‌ها گسترده شود و به صورت کاوش ادامه پیدا کند».
وی افزود: «دستاوردهای فصل هفتم بسیار با اهمیت است چراکه چشم‌انداز دقیق‌تری نسبت به تپه اشرف ایجاد می‌کند و اینکه برای بازدید کننده‌های سایت موزه جالب و دیدنی خواهد بود».
جعفری‌زند با اشاره به اینکه در هنگام پیشرفت کار یافته‌ها و نتایج گمانه‌زنی اعلام خواهد شد، گفت: «دستاوردهای فصل ششم و هفتم کاوش تپه اشرف با ارزش است؛ فصل ششم به دلیل رسیدن به آثار هخامنشی و فصل هفتم به این دلیل که گمانه زنی‌ها بسیار عالی بوده است. با انتشار گزارش‌ها همه متوجه خواهند شد که چه آثار ارزشمندی در کف خیابان وجود دارد».
نگاهبانی اسناد تپه اشرف در گرو همیاری میراث فرهنگی و شهرداری
پیشتر سخن‌هایی مانند درخواست اعتبار از بخش اعتبارات سایت موزه‌ها برای حصار کشی تپه اشرف و یا انجام این‌کار به کمک شهرداری منطقه چهار شده بود. اما با گذشت ده سال این حصارکشی محدود به نرده گذاری ضلع مجاور خیابان مشتاق شد و هیچ کدام از وعده‌ها و پیگیری‌ها انجام نشد. جعفری زند با اشاره به حساسیت موضوع پیش‌رو در گمانه‌های فصل هفتم بر لزوم پیگیری و همیاری مسوولان میراث فرهنگی اصفهان و شهرداری برای حصارکشی هرچه زودتر تپه اشرف پافشاری کرد.
این باستان‌شناس یادآور شد: «تپه اشرف یگانه تپه تاریخی شهر اصفهان است و باید محصور شود چرا که در حال تخریب است. قرار دادن موانع سیمانی تنها پانسمان کوچکی است اما اتفاق مهم یعنی محصور شدن کامل تپه باید پیگیری شود».
وی بر بایستگی ادامه کاوش‌ها در محور خیابان مشتاق و مقابل تپه اشرف پافشاری کرد و گفت: «بخش‌های زیادی از آثار تاریخی زیر خیابان مشتاق است چراکه تپه اشرف، یک هسته صخره‌ای است و آثار تاریخی در بین فضای سبز شرق و غرب و قسمت شمال تپه قرار دارند».
چاره‌جویی میراث فرهنگی
در طول یک سال و نیم گذشته کوشش‌های زیادی برای عبور هرچه زودتر لوله‌گذاری آب به سوی شرق انجام شد اما به‌گفته‌ی سرپرست هیات باستان‌شناسی تپه اشرف حساسیت آثار میراث فرهنگی در این محدوده ازخیابان مشتاق تا حدی بود که عملیات این طرح متوقف و گمانه‌زنی‌های هیات باستان‌شناسی در 17 اردیبهشت‌ماه سال جاری آغاز شد.
جعفری‌زند افزود: «میراث فرهنگی می‌تواند در کنار عملیات جدید شهری قرار بگیرد و راه حل ارائه بدهد؛ این‌گونه نیست که میراث فرهنگی مانعی باشد بر سر راه اقداماتی که قرار است در راستای توسعه شهری صورت بگیرد».
وی گفت: «متاسفانه برخی نهادها فکر می‌کنند اگر میراث فرهنگی حضور داشته باشد کار آن‌ها طول خواهد کشید یا دچار وقفه می‌شود اما باید گفت این نهادها می‌توانند با میراث‌فرهنگی در یک راستا عمل کنند. آن‌ها مسایل رفاهی و ما مسایل میراث‌فرهنگی را پیش ببریم».
پرده‌برداری از ابعاد مبهم تاریخ اصفهان
گفته می‌شود تاریخ باستانی شهر اصفهان در پرده‌ای از ابهام قرار دارد و اما یافته‌ها در تپه اشرف مربوط به دوران هخامنشی تا سده‌ی دوازدهم مهی است و از این جهت این تپه باستانی اهمیت زیادی در روشن شدن ابعاد تاریک تاریخی شهر اصفهان دارد.
چنین نهاده بودند که تپه اشرف به عنوان تنها تپه‌ی باستانی شهر اصفهان به سایت موزه تبدیل شود؛ سایتی فعال که در هنگام کاوش، بازدید گردشگران هم از آن ممکن است اما وقتی کاوش‌ها به فصل ششم رسید، به دلیل کمبود اعتبارات طرح متوقف شد و تبدیل تپه اشرف به سایت موزه مسکوت ماند؛ سایتی که می‌توانست با حصارکشی از این تپه و آثارش حفاظت کند.
در فصل‌های گذشته کاوش تپه اشرف، یک سکه ساسانی و سفال‌های مربوط به سده سوم پیش از میلاد (سلوکی و اشکانی) به دست آمد که نمونه‌های آن‌ها را می‌توان در پاسارگاد دید و پیش از این در اصفهان گزارش نشده است.
به گفته‌ی جعفری‌زند پیشتر تنها جایی که در اصفهان کاوش باستان‌شناسی شده، کاوش‌های ایتالیایی‌ها در مسجد جامع عتیق است که تنها دو یا سه قطعه مربوط به دوران ساسانی شناسایی شد و بقیه آثار متعلق به دوره اسلامی است.
هیات باستان‌شناسی در این کاوش‌ها به حوضخانه و بنای نیمه تمام کاخ اشرف متعلق به قرن دوازدهم مهی رسیدند. اما مهم‌ترین دستاورد کاوش‌های پیشین تپه اشرف شناسایی بخش‌هایی از قلعه ساسانی بود که اکنون در کنار خیابان مشتاق دوم دیده می‌شود.
تاکنون بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی در استان اصفهان شناسایی شده و هزار و ۸۵۰ مورد آن به ثبت ملی و چهار اثر آن به نام های میدان امام (نقش‌جهان)، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع به ثبت جهانی رسیده است.
جعفری‌زند با پافشاری بر ارزش تپه اشرف و تپه جِی به عنوان شناسنامه‌ی تاریخی شهر اصفهان گفت: «تپه اشرف و تپه جی با یکدیگر در ارتباط بوده‌اند و جز یک حوزه فرهنگی هستند اما جاده مالرویی که در پهلوی دوم تبدیل به خیابان آسفالت شد و در دهه 60 خورشیدی با تخریب چهار هزار مترمربع از تپه اشرف باند دوم خیابان ایجاد شد، این دو تپه را از یکدیگر جدا کرد».
پیوستگی شواهد تاریخی در ضلع شمالی تپه اشرف
وی چنین باور دارد که در پهنه‌ی کنونی خیابان مشتاق نشانه‌ها و پیوستگی آثار تاریخی وجود دارد و به همین دلیل در هنگام اجرای طرح لوله‌گذاری آب به پیشنهاد او بخش‌هایی از خیابان مشتاق دوم گمانه‌زنی شده است. دستاوردهای جعفری‌زند در این گمانه‌زنی نشان از یقین حاصل شدن از پیوستگی شواهد تاریخی دوران پیش از اسلام در این محدوده از شهر اصفهان است.
به گفته‌ی سرپرست هیات باستان‌شناسی تپه اشرف یافته‌ها در گمانه‌زنی‌های اخیر در راستای گاه‌نگاری‌های تاریخی و یافته‌های فصل‌های پیشین تپه تاریخی اشرف است.
سطح گمانه‌زنی‌های هیات باستان‌شناسی، حاشیه خیابان مشتاق در مقابل تپه اشرف است. جعفری‌زند در ادامه گفت: «در جهت لوله گذاری آب در کف خیابان به آثاری برخورد کرده‌ایم که در فصول گذشته یافت نشده بود و به همین دلیل باید این گمانه‌زنی‌ها گسترده شود و به صورت کاوش ادامه پیدا کند».
وی افزود: «دستاوردهای فصل هفتم بسیار با اهمیت است چراکه چشم‌انداز دقیق‌تری نسبت به تپه اشرف ایجاد می‌کند و اینکه برای بازدید کننده‌های سایت موزه جالب و دیدنی خواهد بود».
جعفری‌زند با اشاره به اینکه در هنگام پیشرفت کار یافته‌ها و نتایج گمانه‌زنی اعلام خواهد شد، گفت: «دستاوردهای فصل ششم و هفتم کاوش تپه اشرف با ارزش است؛ فصل ششم به دلیل رسیدن به آثار هخامنشی و فصل هفتم به این دلیل که گمانه زنی‌ها بسیار عالی بوده است. با انتشار گزارش‌ها همه متوجه خواهند شد که چه آثار ارزشمندی در کف خیابان وجود دارد».
نگاهبانی اسناد تپه اشرف در گرو همیاری میراث فرهنگی و شهرداری
پیشتر سخن‌هایی مانند درخواست اعتبار از بخش اعتبارات سایت موزه‌ها برای حصار کشی تپه اشرف و یا انجام این‌کار به کمک شهرداری منطقه چهار شده بود. اما با گذشت ده سال این حصارکشی محدود به نرده گذاری ضلع مجاور خیابان مشتاق شد و هیچ کدام از وعده‌ها و پیگیری‌ها انجام نشد. جعفری زند با اشاره به حساسیت موضوع پیش‌رو در گمانه‌های فصل هفتم بر لزوم پیگیری و همیاری مسوولان میراث فرهنگی اصفهان و شهرداری برای حصارکشی هرچه زودتر تپه اشرف پافشاری کرد.
این باستان‌شناس یادآور شد: «تپه اشرف یگانه تپه تاریخی شهر اصفهان است و باید محصور شود چرا که در حال تخریب است. قرار دادن موانع سیمانی تنها پانسمان کوچکی است اما اتفاق مهم یعنی محصور شدن کامل تپه باید پیگیری شود».
وی بر بایستگی ادامه کاوش‌ها در محور خیابان مشتاق و مقابل تپه اشرف پافشاری کرد و گفت: «بخش‌های زیادی از آثار تاریخی زیر خیابان مشتاق است چراکه تپه اشرف، یک هسته صخره‌ای است و آثار تاریخی در بین فضای سبز شرق و غرب و قسمت شمال تپه قرار دارند».
چاره‌جویی میراث فرهنگی
در طول یک سال و نیم گذشته کوشش‌های زیادی برای عبور هرچه زودتر لوله‌گذاری آب به سوی شرق انجام شد اما به‌گفته‌ی سرپرست هیات باستان‌شناسی تپه اشرف حساسیت آثار میراث فرهنگی در این محدوده ازخیابان مشتاق تا حدی بود که عملیات این طرح متوقف و گمانه‌زنی‌های هیات باستان‌شناسی در 17 اردیبهشت‌ماه سال جاری آغاز شد.
جعفری‌زند افزود: «میراث فرهنگی می‌تواند در کنار عملیات جدید شهری قرار بگیرد و راه حل ارائه بدهد؛ این‌گونه نیست که میراث فرهنگی مانعی باشد بر سر راه اقداماتی که قرار است در راستای توسعه شهری صورت بگیرد».
وی گفت: «متاسفانه برخی نهادها فکر می‌کنند اگر میراث فرهنگی حضور داشته باشد کار آن‌ها طول خواهد کشید یا دچار وقفه می‌شود اما باید گفت این نهادها می‌توانند با میراث‌فرهنگی در یک راستا عمل کنند. آن‌ها مسایل رفاهی و ما مسایل میراث‌فرهنگی را پیش ببریم».
پرده‌برداری از ابعاد مبهم تاریخ اصفهان
گفته می‌شود تاریخ باستانی شهر اصفهان در پرده‌ای از ابهام قرار دارد و اما یافته‌ها در تپه اشرف مربوط به دوران هخامنشی تا سده‌ی دوازدهم مهی است و از این جهت این تپه باستانی اهمیت زیادی در روشن شدن ابعاد تاریک تاریخی شهر اصفهان دارد.
چنین نهاده بودند که تپه اشرف به عنوان تنها تپه‌ی باستانی شهر اصفهان به سایت موزه تبدیل شود؛ سایتی فعال که در هنگام کاوش، بازدید گردشگران هم از آن ممکن است اما وقتی کاوش‌ها به فصل ششم رسید، به دلیل کمبود اعتبارات طرح متوقف شد و تبدیل تپه اشرف به سایت موزه مسکوت ماند؛ سایتی که می‌توانست با حصارکشی از این تپه و آثارش حفاظت کند.
در فصل‌های گذشته کاوش تپه اشرف، یک سکه ساسانی و سفال‌های مربوط به سده سوم پیش از میلاد (سلوکی و اشکانی) به دست آمد که نمونه‌های آن‌ها را می‌توان در پاسارگاد دید و پیش از این در اصفهان گزارش نشده است.
به گفته‌ی جعفری‌زند پیشتر تنها جایی که در اصفهان کاوش باستان‌شناسی شده، کاوش‌های ایتالیایی‌ها در مسجد جامع عتیق است که تنها دو یا سه قطعه مربوط به دوران ساسانی شناسایی شد و بقیه آثار متعلق به دوره اسلامی است.
هیات باستان‌شناسی در این کاوش‌ها به حوضخانه و بنای نیمه تمام کاخ اشرف متعلق به قرن دوازدهم مهی رسیدند. اما مهم‌ترین دستاورد کاوش‌های پیشین تپه اشرف شناسایی بخش‌هایی از قلعه ساسانی بود که اکنون در کنار خیابان مشتاق دوم دیده می‌شود.
تاکنون بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی در استان اصفهان شناسایی شده و هزار و ۸۵۰ مورد آن به ثبت ملی و چهار اثر آن به نام های میدان امام (نقش‌جهان)، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع به ثبت جهانی رسیده است.
خبرنگار امرداد: سپینود جم
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر