۲۱ خرداد ۱۳۹۹

زمانی که همدان پایتخت ایران باستان شد

2645 سال پیش، در خورداد سال 66 پیش از آغاز شاهنشاهی کورش بزرگ برابر با ژوئن سال 625 پیش از میلاد، هوخشتره (کیاکزار = سیاخارس = سیاخریس)، شهر همدان را پایتخت ایران کرد.



همدان که مورخان یونانی آن را «اکباتانا» نوشته‌اند پیشتر در تابستان‌ها جایگاه «همایی و نشست» بزرگان بود و شاید نام آن ـ هَمِدان ـ به همین شوند گزینش شده است.

هوخشتره رهبر ایرانیان، از طایفه‌ی ماد بود ـ طایفه‌ی آرین تبار ساکن غرب ری ازجمله کردستان و آذربایجان ـ که پارسیان (برابر تلفظ آشوری‌ها و بنا به تلفظ آنان: پارسوا) و پارتیان نیز از او پیروی می‌کردند.

طایفه ایرانی پارت = پَلهو = پَهلو در آن زمان در خراسان بزرگتر، گرگان و تپورستان ـ تبرستان، مازندران ـ سکونت داشتند. مناطق شرق و جنوب دریای مازندران و همه این سرزمین، ساتراپی Hyrcania خوانده می‌شدند.

تاجیکیان از پیشینیان پارت‌ها به‌شمارآورده شده‌اند. «پارسیان» تیره‌ای دیگر از قبیله آرین تبار مهاجر به جنوب ساکن مرکز، جنوب و جنوب شرقی ایران از محور ری تا غرب رود سند و ازجمله بلوچ‌ها، افغان‌های امروز و کشمیری‌ها بودند. 

«افغانستان» نامی است که در قرن نوزدهم دولت لندن بر ایران خاوری گذارده است. هوَخشتره بود که با پادشاه بابل متحد شد و امپراتوری ستمگر آشور را برای همیشه نابود کرد.

در سال 612 پیش از میلاد، پس از تصرف و ویرانی شهر نینوا [پایتخت آشور و در کنار موصل امروز]، و در زمان هوخشتره بود که نخستین تقسیم سرزمین‌ها میان قدرت‌های وقت انجام شد که این نوآوری باقی مانده است. در آن سال، آشور و متصرفات آن میان ایران، بابل و مصر تقسیم شدند.

شاه وقت (هوخشتره) گروهی از ایرانیانِ ماد را به منطقه‌ای از سرزمین آشور که سهم ایران شده بود (شمال عراق امروز، شمال شرقی سوریه امروز و جنوب ترکیه امروز) فرستاد تا ساکن آنجا شوند و مانع قدرت‌یابی آشوری‌ها و زنده‌گرداندن قدرت آنان، و کُردهای عراق، ترکیه و سوریه پیشینیان همان مادهای فرستاده شده و کوچیده از ایران هستند که فرهنگ ایرانی خود را همچنان پاس داشتند. کُردهای ایزدی هنوز پیرو آموزش‌های زرتشت هستند.

همدان که اینک از پایتخت شدنش 26 قرن و اندی می‌گذرد در زمان هخامنشیان نیز یکی از دو پایتخت اداری ایران بود (زمستان: شوش و تابستان: همدان ـ منطقه تخت جمشید، شاه‌نشین ایران بود، پایتخت پادشاهی).

همدان در عین حال صحنه یکی از تاریخ‌سازترین نبردهای استقلال ایران بود که آن هم 12 ژوئن روی داد. 12 ژوئن سال 813 میلادی 30 هزار داوطلب ایرانی که از خراسان بزرگتر به حرکت آمده بودند تا مأمون ـ از جانب مادر، ایرانی ـ را خلیفه عباسیان و ایران را از بدنه امپراتوری اسلامی جدا کنند در نبرد همدان بر سپاه انبوه عباسیان پیروز شدند.

این داوطلبان که توسط شبکه های زیرزمینی ایراندوستان خراسان بزرگتر آماده شده بودند قبلا در محل تهران امروز (شمال غربی شهر ری) سپاه خلیفه را که از لحاظ شمار سه برابر آنان بود درهم شکسته و به همدان فراری داده بودند. انگیزه راستین این داوطلبان کسب استقلال میهن خود بود. امین (خلیفه وقت) پس از اطلاع از شکست ری، دو سپاه 20 هزار نفری دیگر را روانه همدان کرده بود تا نیروهای شکست خورده‌اش را بازتوان بخشد.

در دو نبرد ری و همدان دو سردار نامی عرب ـ «علی بن عیسی بن ماهان» و عبدالرحمن کشته شدند. استقلال‌طلبان ایرانی 25 سپتامبر سال 813 (سه ماه و دو هفته پس از پیروزی همدان)، بغداد را نیز تصرف و امین خلیفه وقت را که در حال فرار از راه دجله و با قایق بود دستگیر کردند و سر او را برای مأمون به خراسان فرستادند و به این ترتیب، مأمون (ابوجعفر المأمون) خلیفه شد و خلافت او تا نهم آگوست سال 833 میلادی به درازا انجامید.

در دوران خلافت مأمون، اداره امور امپراتوری اسلامی به دست ایرانیان افتاد و این فرصت فراهم آمد تا بپاخیزی‌ها برای تأمین استقلال کامل و حاکمیت ملّی دنبال شود. ایرانیان تنها مسلمانان وقت بودند که زبان مادری خود و آیین‌های ملی ـ نوروز، مهرگان، یلدا، سده و … را پاس داشتند. ابوعلی سینا دانشمند بزرگ ایران در همدان مدفون هستند.



امرداد

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر