هرسو که نگاه کنیم ماهی‌های بازیگوشی را می‌بینیم که لحظه‌ای آرام و قرار ندارند. دهان‌های بی‌صدایشان را پشت سر هم باز و بسته میکنند و شتابان از این‌سو به آن‌سو می‌روند. انگار از چیزی ترسیده‌اند و راه فراری می‌خواهند. گاهی با هم هستند و وقت‌هایی جدا و پراکنده. «نئور» آن‌ها را پناه می‌دهد، اما تنها نیمی از سال.
آبسنگ‌های مرجانی در برابر گرم شدن آب دریاها و اقیانوس‌ها بسیار حساس و شکننده‌اند، به گونه‌ای که دچار سفیدشدگی و سپس مرگ می‌شوند. شوربختانه در چند سال گذشته به سبب گرمایش زمین، شمار سفیدشدگی مرجان‌ها در خلیج فارس افزایش یافته و بازه زمانی آن نیز کوتاه‌تر شده است.
در یکی از روستاهای شهر مَرودشت و بر سینه‌ی کوهی بلند، چند اُستودان نبشته‌دار وجود دارد که باید آن‌ها را دُردانه‌ی اُستودان‌های سرزمین پارس و حتا کشور به‌شمار آورد که همچنان استوار است، ولی در شرایط خوبی به سر نمی‌برند.
ایران ما سرزمین شگفت‌آوری است. تا تاریخ به یاد دارد و استوره‌ها نشان می‌دهند، بوده است. همین است که جای‌جای این سرزمین نشانه‌های بسیار کهن و دیرینه‌ای با خود دارد که به هزاره‌هایی می‌رسد که باید دست را سایبان چشم کرد تا تصویری کم‌وبیش پیدا از آن دید؛ از بس که دور است و مانده در هزارتوهای تاریخ و استوره و افسون افسانه. این سرزمین، نقش‌ها و یادگارهایی جاودان در سینه‌ی خود نهفته است.
دشوار بتوان باور کرد که اندکی دورتر از دود و دَم و شلوغی‌های سرسام‌آور پایتخت، دو دریاچه‌ی دیوار به دیوار، چنان رنگ‌های شادی آفرینی به طبیعت زده‌اند که جان را تازگی‌ای هزارباره می‌بخشد. آب‌های زلال و چشمه‌ساران بسیار و زیست‌بومی که سِحر می‌کند و در فریبایی همتا ندارد، در رگ‌های همان شهری جاری است که بی‌قواره و بی در و پیکر و آغشته به هزار آلودگی زیست‌بومی است.
هم‌میهنان عزیزم،
سال تحصیلی نو در حالی فرا می‌رسد که کشورمان بیش از هر زمان، درگیر شرایطی پیچیده و نگران‌کننده است. من قصد ندارم اینجا به بازگویی این شرایط بپردازم چرا که آغازی نو در انتظار شما آینده‌سازان ایران است؛ آنچه می‌خواهم به شما یادآوری کنم، تلاش و امید به ساختن آینده‌ای متفاوت و روشن برای ایران‌مان است.
گفتگوی شش سال پیش خسرو فروهر با استاد مهدی شمشیری که از آرشیو تلویزیون اندیشه پاک شده است.
دست‌های زنان کلپورگان آفریننده‌اند و هنر آفریدن هفت هزار سال است در سرانگشتان آنان می‌خرامد. زنانی که نگاهبان میراثی هزاران ساله‌اند و هنر سفالگری را از هزارتوی زمان گذر داده و تا به امروز نگاه‌داشته‌اند.
یکی بود، یکی نبود. سال‌هایی نه خیلی دور، دریاچه‌ای بود به زلالی اشک چشم. دل مرغ و ماهی و آدم‌های آن دور و حوالی به همان دریاچه خوش بود. پولک ماهی‌ها زیر روشنایی آفتابِ مهربانی که هر روز به دریاچه می‌تابید، برق می‌زد؛ پرنده‌ها، بال‌زنان از این سو به آن سو می‌رفتند و خسته که می‌شدند لب دریاچه می‌نشستند و خستگی در می‌کردند؛ زمین آدم‌ها هم سیراب بود از آب شیرین دریاچه. تا اینکه بعضی از همان آدم‌ها به خیال کندن چاه و سپردن زمین‌هایشان به این و آن افتادند. از آب دریاچه هم آنقدر برداشتند که از نفس افتاد.
چشم‌ها به آسمانی دوخته شده بود که نمی‌بارید. زمین خشک بود و دریاچه‌ای که زمانی پر از آب بود، نمک‌زاری شده بود، برهوت. نه صدای بال زدن پرندگانی به گوش می‌رسید که از دورتر سرزمین‌ها خود را به دریاچه می‌رساندند و جست‌وخیزکنان در آب زلال آن غوطه می‌خوردند؛ نه خبری از گیاهانی بود که سیراب از آب گوارای دریاچه، قد می‌کشیدند و پهنه‌ای سبزگون می‌ساختند. آسمان لکه ابری هم نداشت و دریاچه‌ی «بزنگان» از خاک‌های تَرک‌خورده، آماسیده بود.
راستی، «مارمیشو» را تاکنون دیده‌اید؟ شاید نه؛ از آن‌رو که نامش در میان دریاچه‌های پُرآوازه‌ی ایران کمتر به گوش رسیده است. برای آن‌هایی که مارمیشو را ندیده‌اند، می‌توان این بازی ذهنی را پیش کشید که برای لحظه‌ای چشم‌هایمان را ببندیم، دره‌ای طولانی را تصور کنیم که دور تا دور آن را کوه‌هایی سبز در سبز فرا گرفته است.
تنها شاخاب (خلیج) دریای مازندران سال‌هاست با خشکی فزاینده دست و پنجه نرم می‌کند و کارشناسان باور دارند پیامدهای زیست بومی خشک‌شدن گوهر فیروزه‌ای جبران‌ناپذیر است.
سنگ‌نگاره‌ی ایزدبانوی ایلامی در پیرامون شهر مَرودشت، همچنان استوار و همانند کوه ایستاده است و نگاهش به سوی مردم امروزی است تا شاید زخم‌های کهنه‌اَش را مَرهمی باشند.
اشترانکوه پوشیده از برف و یخ، در میانه‌ی رشته کوه‌های زاگرس، سر به آسمان برافراشته است. چکادهای(:قله‌های) بلند این کوه، با بلندایی بیش از 3500 متر و دره‌هایی که در دامنه‌ی آن دیده می‌شوند، یکی از زیباترین زیست بوم‌های استان لرستان را شکل می‌دهند.
از دره «قره سو» در شمال باختری استان اردبیل تا کوه «قوشا داغ» در شهرستان اهر، رشته کوهی کشیده شده است که آتشفشانی نیمه خاموش را در دل خود نگاه داشته است. آن رشته‌های سنگ و صخره، سبلان نام دارد: پر از تاریخ و افسانه‌های قومی و یادآور روزگارانی بسیار دور.
در جنوب باختری علم‌کوه، در نزدیکی شهر مرزن‌آباد، «وَلَشت»، یکی از زیباترین دریاچه‌های ایران، نهفته است و این پهنه‌ی آبی دل‌انگیز از دیده‌های دور، پنهان است. دریاچه‌ی ولشت در میان گودالی بزرگ جای گرفته است که تپه‌هایی با بلندای کم، اما دربرگیرنده، آن را از نگاه‌ها دور نگه می‌دارند. این خوی زیست‌بوم شمال است که جلوه‌گری‌ها دارد و با جان و روان آدمی بازی‌های هوش رُبا می‌کند.
2512 سال پیش در چنین روزی، 22 شهریور سال 67 شاهنشاهی (492 پیش از میلاد)، «مردونیا ــ مردونیه» سپهبد هخامنشی، تراکیه-اروپایی را در گستره‌ی فرمانروایی ایران درآورد.حسن صباح، پیشوای نامدار اسماعیلیان ایران، زمانی که در سال 483 مهی(:قمری) از سفر مصر به ایران بازگشت، در جست‌و‌جوی جایی بلند و دسترس ناپذیر بود تا دژی استوار بسازد و با پیروان پُر شَر و شورَش فرمانروایی هراس‌آور را بنیان گذارد. او سرانجام بر فراز کوهی از رشته کوه‌های البرز، در گستره‌ی رودبار قزوین، جای دلخواهش را یافت.
55 سال پیش، در سال 2524 شاهنشاهی (1965 میلادی)، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد «یونسکو»، هشتم سپتامبر، را به پیشنهاد ایران (در زمان شاهنشاه آریامهر) روز جهانی سوادآموزی نام گذاشت.
1458 سال پیش در چنین روزی، 17 شهریور سال 1121 شاهنشاهی (562 میلادی)، تنی چند از سران یمن در تالار نامور به طاق کسری در شهر تیسفون (36 کیلومتری بغداد امروز) پایتخت آن زمان ایران با خسروانوشیروان، پادشاه وقت ایران دیدار و از او درخواست یاری کردند.
سرپرست گروه کاوش آبراهه‌های تخت‌جمشید گفت: «یکی از دریچه‌های حیاط شرقی کاخ آپادانا مربوط به دوره هخامنشی، در واپسین روزهای فصل چهارم کاوش آبراهه‌های تخت‌جمشید پیدا (کشف) شد». 
93 سال پیش در چنین روزی، 15 شهریور سال 2486 شاهنشاهی، درس ورزش در مدارس ایران برای تندرستی دانش‌آموزان قانون (اجباری) شد. از آغاز سال تحصیلی (یکم مهرماه 2486)، درس ورزش در برنامه‌ی هفتگی مدارس افزوده شد.
1047 سال پیش در چنین روزی، ۱۳ شهریور سال 1532 شاهنشاهی (973 میلادی)، ابوریحان بیرونی، دانشمند بزرگ ایرانی، چیره بر تمامی دانش‌های دانشگاهی روزگار، در خوارزم چشم به جهان گشود.
پروفِسُور شادرُوان شاپور شهبازی در سیزدهم شهریورماه 1321 خورشیدی، در محله‌ی قَصرُدَشت شیراز زاده شد. در همان دوران خُردسالی مادرش را از دست داد. او در خانواده‌ای فرهنگ‌دوست پرورش یافت و بزرگ شد.
پارسی‌انجمن: نیاز بود که روزی «جاماسپی» به پارسی درآید و اینک این نیاز برآورده شده است: «جاماسپی» (گزارشِ پارسیگِ (پهلویِ) یادگارِ جاماسپ/ جاماسپ‌نامه)، یادگاری بازمانده از هزاره‌ها، با گردانش و گزارشِ «بزرگمهر لقمان»، به پارسیِ سره، برایِ نخستین بار، از سویِ شورآفرین، چاپ شد.
