شاهزاده «پیروز»، پسر یزدگرد سوم سی‌وپنجمین و واپسین پادشاه ساسانی، در مدت فرمانروایی پدر، فرمانروای سرزمین‌های چند در ایران خاوری بود.
پس از کشته شدن یزدگردسوم به چین رفته بود تا از امپراتور این کشور برای بیرون راندن تازیان یاری بگیرد. دولت تازی پس از آگاه شدن از چاره‌یابی شاهزاده پیروز از دربار چین، گروهی را به سرگروهی یکی از بزرگان تازی به «چانگ آن» فرستاد و این گروه موفق شد که امپراتور گائوزونگ را بی‌سویه (:بی‌طرف) سازد و دیدگاه وی را نسبت به کمک به بازماندگان یزدگرد سوم دگرگون سازد.
شاهزاده پیروز در سال 1238 شاهنشاهی با سربازانش برای آزاد ساختن ایرانشهر، گستره‌ی یکپارچه از زبان و فرهنگ ایرانی در زمان ساسانی، به غرب رفت و نزدیک به سی سال در تخارستان با تازیان جنگید. پیکره‌ی وی نیز کنار تندیس پدرش جا دارد و عنوان خدای پارس بر آن نقش بسته‌است.
هرات جای گرفته در دره «هری رود»، در زمان داریوش بزرگ به شهر درآمد و از روزگار آن دو هزار و پانصد و بیست و چند سال می‌گذرد. هرات همزمان با اصفهان گسترش یافت که اصفهان در 25 قرن پیش «اسپاندانا» نامیده می‌شد که سپس‌ها سپاهان خوانده شد.
مردم هرات در سال 229 شاهنشاهی در برابر دست‌اندازی اسکندر پایداری شدید از خود نشان دادند و اسکندر پس از به دست گرفتن شهر، در آنجا دژی برای نظامیان خود ساخت که بازمانده‌ی آن هنوز برجا است. آرمان از ساختن این دژ، نگهداشت نظامیان از شورش گمان‌انگیز مردم شهر بود.
هرات که چند بار هم پایتخت ایران و ولیعهدنشین آن شده بود در میان دسته‌ی نخست شهرهای ایران بود که اشکانیان آن را از چیرگی اسکندریان آزاد کردند، کاری که یعقوب لیث صفار در سال 1435 شاهنشاهی انجام داد و آن را از تازیان پس گرفت.
هرات که به مهد فرهنگ و تمدن ایرانی و ادبیات فارسی شهرت یافته است در زمان هخامنشیان «آرتاکوآنا Artacoana» واگویش (:تلفظ) می‌شد که سپس‌ها به نام «هرویو Haroyu» خوانده و مرکز ساتراپی آریا شد. هرات به‌دست چنگیز خان مغول و امیر تیمور گورکان (دو بار) به‌کل ویران شد که جانشینان تیمور و به‌ویژه شاهرخ میرزا (میرزا، امیرزاده) خرابی‌های وارده را بازسازی کردند.
هرات به مدت دو هزار سال مرکز اصلی دادوستد کالا میان ایران، چین و هند بود. در دوره‌های ماد و هخامنشیان، هریوا سرزمینی در اطراف رودخانه‌ی هریرود بوده و یکی از ساتراپی‌های هخامنشیان بشمار می‌رفت. در سنگ‌نبشته بیستون داریوش بزرگ، هَریوا (Haraiva) در فهرست ساتراپی‌های هخامنشیان آمده‌است
دولت اهریمن انگلیس در نیمه دوم قرن 19 هرات را با دست‌آویز به زور از ایران جدا کرد ولی قرارداد پاریس مبنی بر این جدایی مشروط است.
امرداد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر