تارنمای امرداد - بنفشه میرزایی
سامانیان به عنوان نخستین فرمان‌روایی مستقل پس از تازیان(اعراب) توانستند تاریخ نگاره‌های ایران را سمت‌وسوی تازه‌ای بدهند و آن را به سوی یک دگرگونی چشم‌گیر بکشانند.در این روزگار که میانه‌ی سال‌های 261 تا 389 مهی(:قمری) را دربر می‌گیرد، شهرهای بخارا و سمرقند به کانون‌های هنری پویایی در گستره‌ی ماورالنهر تبدیل شدند. این دو شهر توانستند در برابر بغداد (مرکز خلافت عباسیان) ارزش بسیاری به دست آورند. نکته‌ی مهم این است که نگارگری در این روزگار، در کنار دیوارنگاری، به گونه‌ی کتاب‌آرایی هم به زندگی خود ادامه داد و هنرمندان این روزگار علاقه‌ی ویژه‌ای به آذین کتاب‌ها نشان دادند. گفته می‌شود که یکی از بزرگان سامانی، نگارگران چینی را مامور کرد تا نوشتار منظوم کلیله و دمنه را مصور کند. ولی با ارزش‌ترین آثار نگاره‌ای یافت شده در این روزگار، در پیوند با دیوارنگاره‌های پیرامون نیشابور و سفالینه‌های منقوش این شهر است.
از نمونه‌های نگاره‌های دیواری نیشابور می‌توان به دیوارنگاره‌ای اشاره کرد که طرحی خطی از یک صیاد قوش را نشان می‌دهد. در این نگاره، صیاد که یکی از بزرگان سامانی است، در حالی که قوشی در دست دارد، سوار بر اسب دیده می‌شود. اسب در حال تاختن است و سوارکار هم کلاهی بر سر، لباسی ابریشمی بر تن و حلقه‌ای پهن بر بازویش دارد. البته چهره‌ی سوارکار به شوند(:سبب) آسیب دیوارنگاره قابل تشخیص نیست و ما نمی‌دانیم که این تصویر در پیوند با کدام‌یک از بزرگان سامانی است. این نگاره هم‌اکنون در موزه‌ی ایران باستان نگه‌داری می‌شود. با در نگر داشتن احساسات ملی‌گرایانه‌ی سامانیان، می‌توان به آسانی به اصالت این آثار پی برد و می‌توان گفت که رفته‌رفته از این روزگار به بعد، آیین‌های هنری و فرهنگی ایرانی، سرزمین‌های باختری(غربی) را زیر نفوذ جای داد. نگاره‌های دیواری نیشابور از دید انتزاعی بودن قابل توجه هستند. در این نقاشی‌ها تمثیل‌ها و رمزهای بسیاری به کار رفته که نمونه‌ی آن در آثار نگاره‌های پیشین کم‌تر به دید می‌آید.
توضیح تصویر: شکار سوار بر اسب- دیواره‌ِ‌ی کاخی در نیشابور
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر