نویسنده در پیشگفتار چنین نوشته است: «از روزگار بسیار کهن که آغاز آن به درستی روشن نیست در سرزمینی پهناور که از قفقاز تا عمان و از پامیر تا شام را فرامی‌گیرد مردم به زبانها و گویشهای ایرانی سخن می‌گفته‌اند. از این زبانها و گویشها بسیاری از میان رفته‌اند و هیچ اثری از آنها بازنمانده تا در بررسی و شناخت آنها به کار آید، برخی گرچه فراموش شده‌اند ولی بیش و کم آثاری به جای گذارده‌اند که با بررسی آنها می‌توان آن زبانها و گویشها را شناخت، شماری از زبانهای ایرانی هنوز زنده و کاری‌اند و مردم به آن زبانها و گویشها سخن می‌گویند.
تنها زبان همگانی ایرانی که روزگاری دراز است در ایران‌زمین رواج دارد، زبان آسان و توانا و شیرین پارسی است که پیشینه‌ای روشن و گذشته‌ای درخشان دارد و از روزگار باستانی و میانی و نوین آن آثاری بسیار گرانبها بازمانده و چند هزار سال است که نه تنها زبان همگانی و رسمی و ادبی و فرهنگی ایرانیان است که به سرزمینهای همسایه و دوردست نیز رفته و مردم آن سرزمینها آن را برای بیان احساس و اندیشه و دانش خود برگزیده و بدان شعر گفته و کتاب نوشته و آثار گرانسنگی پدید آورده‌اند؛ افزون بر این که این زبان توانای گوشنواز دلنشین در زبانهای بومی آن سرزمینها تأثیری شگرف کرده است، بدین‌سان که هم واژه‌های بسیاری به آن زبانها داده و هم اثر فرهنگی بزرگ و ژرفی در آنها گذارده و نیز در ساختار برخی از آن زبانها هم تأثیر کرده است.
این زبان سرافراز پردامنه و بارور گویشهای فراوان داشته و مردم هر شهر و روستای ایران‌زمین به یکی از آن گویشها سخن می‌گفته‌اند که بسیاری از آنها در گذشته‌های دور و برخی در روزگاران اخیر از میان رفته و تنها از برخی آثاری بازمانده است. رواج و گسترش زبان شیرین فارسی در گستره‌ی ایران و آشنایی همه‌ی ایرانیان با این زبان آسان و توانا و بارور از یک سو و عوامل میهنی، ملی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، دینی، فرهنگی و ادبی – به ویژه نیاز به زبان همگانی رسمی – از سوی دیگر از دیرباز سبب گردیده که گویشهای فارسی سنت اداری و دینی و فرهنگی پیدا نکنند و یا بسیار کم پیدا کنند.
… نگارنده که خود بیرجندی است و از گویش بیرجند و گویشهای پیرامون آن آگاهی دارد از سالها پیش به گردآوری این گویشها پرداخته بسیاری را گرد آورده و برخی را بررسی نموده و امیدوار است که بتواند همه را گرد آورد و بررسی کند و دستاورد کار و کوشش خود را در دسترس همگان، به ویژه همشهریان ارجمندش و دوستداران این دست پژوهشها و بررسیها، بگذارد.
پژوهش کنونی دربردارنده ی ۱۵ هزار واژه و ترکیب و اصطلاح و مانند آنها است که در گویش بیرجند و پیرامون آن رواج دارد و به همین روی «واژه‌نامه»ی گویش بیرجند نامیده شده است.»
«واژه‌نامه‌ی گویش بیرجند» را از «اینجا» بارگیرید.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر