ایران باستان را بهتر بشناسیم - شش و نیم تن طلا تاوان جنگی رومیان به ایران

رومیان مالیات‌ها را افزایش داده بودند تا بتوانند به ایران شش هزار و پانصد کیلوگرم طلا تاوان جنگ بدهند.

در جریان رایزنی دو امپراتوری ایران و روم شرقی برای بستن یک قرارداد صلح پایدار، مخالفان ژوستی نی یَن (ژاستینیان) و معروف به «ژوستی نی یَن بزرگ» و ناراضیان از افزایش مالیات‌ها، از فرصت مسابقه ارّابه سواری Chariot Race که در میدانی در جوار کاخ سلطنتی در شهر قسطنطنیه (استانبول) برگزار شده بود استفاده کرده و دست به شورش زدند. شورش میدان مسابقه با همین اعتراض آغاز شده بود که هفت روز طول کشید و ضمن آن حدود 30 هزار نفر کشته شدند و نیمی از شهر ویران گردید.

ژوستی نی یَن مالیات‌ها را افزایش داده بود تا بتواند به ایران شش هزار و پانصد کیلوگرم طلا غرامت جنگ دهد و به علاوه، هزینه لشکرکشی به اروپای غربی با هدف احیا امپراتوری واحد رومیان را تامین کند. خزانه او پیش از این بر اثر هزینه جنگ‌های شمال آفریقا تقریبا خالی از سکه شده بود.

ارتش روم شرقی در قفقاز (گرجستان) و روسیه جنوبی امروز (داغستان) از ایران شکست خورده بود و همچنین در نبرد نوزدهم اپریل 531 در کنار شهر رقه در منطقه فرات شمالی که در آن زمان، این شهرِ وابسته به امپراتوری ایران؛ Collinicum نام داشت. ایران در این نبرد، سه لشکر پیاده، 15 هزار اَسوار (سرباز سوار) معمولی و 5 هزار سوار زرهپوش بکار برده بوده بود. در این نبرد فرماندهی نیروهای ایران را اسپهبد آذَربُد برعهده داشت که در تاریخ های تألیف اروپاییان، Azarettes  نوشته شده است. فرمانده نیروهای رومی در این نبرد، ژنرال Belisarius بود.

در پی این شکست، امپراتور روم پیشنهاد عقد یک پیمان صلح همیشگی به ایران داد و گفت که متعهد می‌شود در سوریه، ارمنستان و تمامی قفقاز مداخله نکند. قباد، شاه ساسانی ایران پنج ماه پس از پیروزی در نبرد Collinicum (رقه ـ الرقهِ سوریه)، در 13 سپتامبر 531 و در 58 سالگی درگذشت و پسرش خسروانوشیروان بر جای او نشست و مذاکرات صلح را ادامه داد که در جریان آن شورش قسطنطنیه معروف به Nika Riots روی داد (واژه نیکا به معنای؛ برنده ـ پیروز) است.
یک اشتباه دیگر ژوستی نی یَن یکم انحلال دانشگاه و کانون علوم فلسفی یونان بود که استادان آن پراکنده شدند و بیشتر به ایران آمدند و سرگرم تحقیق و تدریس شدند.

امرداد