دژ سمیران یا شمیران و مجموعه سازه‌های آن نزدیک به هفت کیلومتری باختر (:غرب) منجیل در منطقه‌ی طارمات در کنار رودخانه‌ی قزل اوزن جای دارد، این مجموعه سازه‌های تاریخی زمانی دژ بزرگ و پهناوری بوده است که از کم‌شمار مجموعه‌های سازه‌ای ایران به‌شمار می‌رود.
درون این دژ بزرگ، شهری جای دارد که در زمان خود به شوند (:علت) پهناوری و شکوه (:عظمت) سازه‌ها بسیار نامور و ارزشمند بود، این دژ از روزگار کنگریان از سلسه‌ی آل بویه برجای مانده و نزدیک به 1000 سال از دیرینگی سازه‌های آن می‌گذرد که ناصر خسرو قبادیانی و بسیاری دیگر از گردشگران (:سیاحان) نامی از این شهربزرگ دیدن کرده‌اند.
برخی دلیل نامگذاری این دژ را به شوند جای گرفتن آن در مکانی بلند می‌دانند، از این‌رو شمیران به معنای جای رفیع و بلند است. برخی دیگردلیل آن‌را جای گرفتن دژ در مکانی بلند به عنوان «شمع ایران» می‌خوانند.
از گفته‌های ارزشمند ناصرخسرو قبادیانی درباره این دژ و شهر می‌توان دریافت که این مکان پایتخت شاهان دیلمان بوده که پیرامون آن را کوه‌های عریان و سنگ‌لاخی گرفته است که جای مناسبی برای مرکزیت فرمانروایی (:حکومت) در آن روزگار بوده است.
معماری این دژ و مجموعه آن هر بیننده‌ای را به شوند این همه هنر ارزنده به ارج‌گذاری و شگفتی وا می‌دارد، کاربرد لاشه‌ی سنگ به صورت گوناگون و اریب در فصل‌های گوناگون و به گونه‌ی تراشیده کنار هم که با بهره‌مندی از مصالح بومی و منطقه‌ای در ساختمان بناهای مجموعه از نکات درخور یادآوری است.
یاقوت حموی در کتاب «معجم‌البلدان» درباره‌ی قلعه شمیران می‌گوید: «خداوند الموت ویرانش ساخت.»
از این جمله می‌توان به این برآیند رسید که فروپاشی سلسله‌ی کنگریان دیلمیان که فرمانروایی دژ شمیران و نواحی پیرامون آن را داشته‌اند و پایتخت آنان بود به دست اسماعیلیان رخ داده است و واپسین فرمانروای آنان مسافر کنگری بود که در سال 483مهی (:هجری قمری ) شکست می‌خورد و دژ به‌دست اسماعیلیان می‌افتد.
یافته‌های موجود در مکان نشان می‌دهد که این مجموعه تا سالیان دراز مسکونی بوده و در حکومت‌های گوناگون از جمله تیموریان و صفویان چندین‌بار بازسازی شده است، ولی اکنون این قلعه و شهری که روزگاری چون مرواریدی می‌درخشید خالی از سکنه است و تنها چندین اثر به یاد ماندنی از آن پابرجا است.
از یادمان‌های (:آثار) کنونی به‌جای مانده در این مجموعه می‌توان از آرامگاه ساسان، آرامگاه امامزاده قاسم، مسجد، گورستان و دژ نظامی یاد کرد. نکته‌‌ی درخور نگرش در گورستان، مجموعه‌ی نقش‌های مصور روی سنگ گورها است. که نشانگر جنسیت و پیشه‌ی فرد به خاک‌سپرده شده در گور است.
این دژ در فروردین‌ماه 1378 خورشیدی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
تارنمای امرداد - مرتضی اصغری، راهنمای گردشگری و مسوول روابط عمومی انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان گیلان
دژ شمیران
فرتورها از سپیده جانی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر