اسماعیل سامانی فرمانروایی که پرچم زنده کردن زبان پارسی و فرهنگ ایرانی را به دوش گرفت، 1171 سال پیش در چنین روزی، 3 خرداد 1408 شاهنشاهی برابر با 24 ماه می سال 849 میلادی، در فرغانه خراسان بزرگتر (منطقه فرارود آن) زاده شد.
در زمان زایش اسماعیل، پدر او احمد، حکمران ناحیه‌ی فرغانه بود. سامان خدا (کدخدا، رئیس، رئیس دهقانان، رئیس فامیل و …) پدر بزرگ اسماعیل که در منطقه بلخ زاده شد و یک تاجیک (پارس) بود خود را فرزندزادگان بهرام چوبین ـ اسپهبد بزرگ ایران می‌نامید.
امیراسماعیل (میر اسماعیل) که خودرا شاه خواند پس از تمرکز امور خراسان بزرگتر (شامل سه کشور تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، نیمه شمالی افغانستان، گوشه هایی از قزاقستان و قرقیزستان و خراسان ایران) در دست خود، زنده گرداندن زبان و ادبیات فارسی و فرهنگ و آیین ایرانی را سرلوحه‌ی کار خود قرارداد.
همزمان با او، صفاریان در جنوب و جنوب شرقی ایران، دیلمیان در شمال و مرکز، و طاهریان در نیشابور، هر گروه در مناطق خود استقلال داشتند و در این مناطق تنها نامی از خلیفه برجای مانده بود.
شاه اسماعیل با اینکه توان لشکرکشی به بغداد و برانداختن خلیفه را داشت چنین نکرد زیرا که زنده‌گرداندن فرهنگ ایرانی و زبان فارسی برایش برتر از جهان‌گشایی بود. استراتژی شاه اسماعیل؛ جنگ پدافندی بود یعنی تنها با تازنده می‌جنگید و جنگ او با عَمرولیث که به شکست و اسارت عَمرو انجامید برهمین پایه انجام شد.
شاه اسماعیل در سال 907 میلادی درگذشت و در بخارا نهانیده شد و آرامگاه او که یک بنای تاریخی است از ارج ویژه‌ی تاجیکیان و همه‌ی ایرانیان و ایرانی تبارها برخوردار است. نوه‌ی اسماعیل هم در همین آرامگاه خاکسپاری شده است. شاه اسماعیل سامانی چنان زیربنای فرهنگی را استوار گذارده بود که تا سال 1920، فارسی زبان رسمی سرزمین بخارا بود.
در دهه سوم قرن 20 در بخش «فرارود»، گروهی از وطن‌دوستان تاجیک مانند پدر احمدشاه مسعود برضد تقسیمات جغرافیایی حکومت شوروی (مسکو) که به زیان تاجیکیان بود دست به خیزش مسلحانه زدند و چون شکست خوردند، پدر مسعودها به هرات گریخت و در افغانستان ماندنی شد، یکی از پسران او (احمدشاه) هنگامی که نیروهای ضد مداخله‌‌ی خارجی را در شمال افغانستان ریاست می کرد، هدف ساخت‌وپاخت قرار گرفت و کشته شد و پسر دیگر او ـ احمد ضیاء پس از آن معاون رئیس جمهوری افغانستان شد.
امرداد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر