شمار گسترده ای از گونه‌های جانوری در خطر از میان رفتن هستند. با شناخت بهتر آنها و آشنایی با خطراتی که این گونه‌ها را تهدید می‌کند، نگهبان آنها باشیم. چراکه آنها نیز به اندازه ما در کره زمین حق زندگی دارند. در دنباله، با چند گونه از این جانوران آشنا شویم.
امید، تک درنای کوچنده‌ی سیبری در ایران
– گونه‌ای که می‌توان آن را منقرض شده به شمار آورد، پرنده مهاجری است که تنها بازمانده جمعیت باختری (:غربی) درنای سیبری در جهان است و تنها یک فرد از جمعیت آن باقی مانده است. تک درنای سیبری به نام «امید» آبان‌ماه به ایران می‌آید و در پایان زمستان به زیستگاه اصلی خود در سیبری باز می‌گردد.
یوز ایرانی
– اگر گونه‌های حیات وحش در معرض خطر نابودی ایران را در فهرستی جای دهیم، بی‌گمان یوزپلنگ آسیایی در نوک این فهرست قرار می‌گیرد. چرا که جمعیت آن کمتر از ۱۰۰ فرد است و گونه‌ی دیگر پس از آن گوزن زرد ایرانی است که جمعیت آن زیر ۱۰۰۰ راس است.
شوکا
مِرال
– بسیاری از گونه‌های ویژه(:شاخص) حیات وحش ایران در آستانه‌ی تهدید و خطر انقراض هستند اما چه‌بسا برخی از آنها در سطح جهانی تهدید نشده باشند؛ مانند گونه‌ی «مرال» که در معرض تهدید جهانی نیست اما در جنگل‌های شمال کشور و گونه‌ی «شوکا» در غرب کشور به شدت در معرض خطر انقراض هستند که دلایل اصلی آن شکار غیر مجاز، تغییر کاربری زمین‌ها و ویران کردن جنگل‌هاست که بر کاهش شدید جمعیت این گونه‌ها تاثیر گذاشته است و می‌توان گفت جمعیت‌های باقی مانده این گونه‌ها در پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده هستند.
فک دریای کاسپین (فک خزری)
– فُک دریای کاسپین (فُک خزرِ) نیز گونه‌ای است که در معرض خطر انقراض قرار دارد و جمعیت آن از چند میلیون به کمتر از ۵۰ هزار رسیده است و با وجود اینکه هنوز جمعیت قابل توجهی از فوک‌های دریایی به جا مانده‌اند اما کاهش جمعیت آنها یک تهدید به حساب می‌آید چراکه تنها زیستگاه این گونه در دریای کاسپین است.
ماهی خاویاری دریای کاسپین
– خانواده‌ای از آبزیان که خاویار ماهی‌ها هستند و در ایران پنج گونه از آنها در دریای کاسپین زیست می‌کنند به‌شدت در معرض خطر انقراض هستند چراکه خاویار از گونه‌ی ماده و باردار آنها برداشت می‌شود و تنها زیستگاه آنها نیز دریای کاسپی است.
افعی دم عنکبوتی
افغی البرزی
– برخی از گونه‌های خزندگان کشور زیستگاه‌های بسیار محدودی دارند که مطالعات گسترده‌ای نیز روی آنها انجام نشده است مانند مانند «افعی دم‌عنکبوتی» در غرب ایران و «افعی البرزی» که تهدید جدی متوجه آنها نیست اما چون این گونه‌های خزندگان، زیستگاه‌های جزیره‌ای شده‌ی کوچکی دارند، هر نوع دست‌درازی به این زیستگاه‌ها می‌تواند احتمال انقراض شدیدی برای این گونه‌ها ایجاد کند.
لاک‌پشت دریایی خلیج پارس
– لاک‌پشت‌های دریایی از دیگر خزندگانی هستند که زیستگاه‌های انگشت شماری در سواحل جنوبی ایران برای تخمگذاری دارند. بنابراین هنگام گسترش این ساحل‌ها باید این زیستگاه‌ها پیش چشم گذاشت تا مزاحمتی برای لاک پشت‌ها هنگام تخمگذاری ایجاد نشود. توصیه کارشناسان این است که دولتمردان و تصمیم‌سازان توسعه با پیوست‌های محیط زیستی و با دیدن موضوعات مرتبط با تنوع زیستی برنامه‌های کلان توسعه را مد نظر قرار دهند تا تخریب زیستگاه‌ها و تهدید تنوع زیستی کاهش پیدا کند.
سمندر لرستانی
– برخی گونه‌های خزندگان مانند انواع سمندرها به علت تجاری شدن در معرض تهدید قرار گرفته‌اند. برخی از آنها به عنوان گونه‌های زینتی وارد بازار قاچاق شده‌اند و این مساله برای جمعیت آنها مشکلاتی ایجاد کرده است. با این حال کارهای خوبی از سوی سازمان‌های مردم‌نهاد انجام شده است که توانسته به این گونه سمندرها کمک کند.
ماهی قرمز، غریبه‌ای آشنا
لاک‌پشت گوش قرمز بیگانه با زیست‌بوم ایران
– یکی از تهدیدات بزرگ تنوع زیستی کشور رهاسازی غیر علمی گونه‌های غیر بومی در طبیعت است مانند رها شدن ماهی‌های قرمز و لاک‌پشت گوش قرمز در طبیعت. افراد غیر متخصص این جانوران را در طبیعت رها و تصور می‌کنند جانوری که در اسارت است باید در طبیعت رها شود، درحالی که برای تمام گونه‌ها پروتکل‌های علمی وجود دارد.
میمون رزوس، گونه‌ای بیگانه و تهدیدی برای زیست‌بوم و حیات وحش ایران
– در برخی از جنگل‌های شمال کشور میمون «رزوس» دیده شده است؛ میمونی که از طریق قاچاق وارد ایران می‌شود و افرادی که این حیوان را خریداری می‌کنند پس از گذشت مدتی نمی‌توانند از آن نگهداری کنند و به جای آن که این حیوان را به سازمان حفاظت محیط زیست تحویل دهند تا برنامه‌ای برای میمون در نظر بگیرد، آن را در جنگل رها می‌کنند این درحالی‌ست که میمون «رزوس» می‌تواند هزاران انگل و بیماری را منتقل کند و به یک گونه مهاجم در شمال ایران تبدیل شود.
گونه‌های جانوری در خطر از میان رفتن ایرانی، بیش از آنچه که از آنها یاد شد، است. با این‌همه هنوز هم امیدها به ماندگاری این گونه‌ها وجود دارد اگر یاریگر و پاسبان آنها باشیم.
ما و آنها همه به یک اندازه از زمین بخشنده، سهم داریم.
خبرنگار امرداد: سپینود جم
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر