تارنمای امرداد - بنفشه میرزایی
ریتون‌سازی در ایران پیشینه‌‌ای بس دیرینه دارد و به هزاره‌ی چهارم پیش از میلاد (شش هزار سال پیش) می‌رسد. در فرهنگ‌نامه‌ی (:لغت‌نامه) دهخدا واژه‌ی برابر با ریتون، تکوک آمده است؛
تکوک ظرفی است که بخشی از آن به گونه‌ی جانورانی چون شیر، گاو، بز، گوسفند، آهو و ... ساخته شده است. جنس ریتون‌ها نیز گوناگون بوده و از ماده‌هایی چون فلز، چوب، عاج، سفال و یای چیزهای دیگر ساخته شده است.
کاربری ریتون‌ها نیز برای نوشیدن مایعات بود. در روزگار اشکانیان این هنر تداوم یافت و نمونه‌‌ی برجسته‌ی این آفرینه‌ها (:آثار) را می‌توان در انباشته‌ی باارزش ریتون‌های نسای ترکمنستان جست‌وجو کرد. این گزیده در کاوش‌های باستان‌شناسان روسی در بخش نسای کهن و در یکی از اتاق‌های ساختمان‌های شمالی کاوش شد که در آن چهل ریتون عاجی به دست آمده است. این اتاق به نام اتاق ریتون‌ها نام‌گذاری شد.
برخی از ریتون‌ها با پیکره‌ی آفرودیت‌مانندی (آفرودیت نام ایزدبانوی زیبایی در یونان باستان است) که از انتهای آن سربرآورده افسانه‌ای یونانی را به تصویر کشیده یا خدایان اُلمپ را نشان می‌دهد. ساغرهای دیگر که پیکره‌ی اسب بالدار با شیوه‌‌ای کاملا هخامنشی در پایه دارند، خاوری (:شرقی) هستند.
در ادامه باید گفت که هنر پارتی آمیخته‌ای از دو هنر ایرانی و هلنی-یونانی است. آفرینه‌های این روزگار حتا در اوج خود نشان از یک بازگشت به رده‌های بدوی دارد. برخی نیز هنر پارتی را به دور از هرگونه‌ی رخنه‌ی هنر یونانی می‌دانند؛ ولی هرکدام از این دیدگاه‌ها نگرش ویژه‌ی خود را دارا هستند.
هنرمندان پارتی نخستین خاوریانی بودند که ناگزیر شدند با هنر هلنیستی دست‌وپنجه نرم کنند و شیوه‌های آن را بپذیرند. از این‌رو هنر اشکانی خود هنری تبارمند است که در دو سده‌ی پایانی از فرمانروایی اشکانی پدیدار شد و به شکوفایی نشست. قلب این هنر در تیسفون، پایتخت اشکانی بود. اگرچه در پایان، هنر اشکانی خود را بر تخت نشاند، ولی تا پیدایش دوباره‌ی هنر ویژه‌ی ایرانی، آن هم در نیمه‌ی نخست فرمانروایی اشکانیان، هم با هنر کاملا هلنی سر و کار داریم و هم با آمیخته‌ای از هنر یونانی و ایرانی.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر